Oranje stuit op Engeland: risicoaversie, Oranje-drietal gewaarschuwd

Met sterspelers als Jude Bellingham, Harry Kane, Phil Foden, Bukayo Saka en Declan Rice herbergt de selectie van de Engelsen meer dan genoeg kwaliteit. Toch heeft de ploeg van de bekritiseerde bondscoach Gareth Southgate nog in geen enkel duel echt indruk kunnen maken: in de groepsfase won Engeland met minimale cijfers van Servië (0-1), werd er gelijkgespeeld tegen Denemarken (1-1) en Slovenië (0-0), kropen de Engelsen door het oog van de naald tegen Slowakije (2-1) en won de formatie van Southgate na penalty’s van Zwitserland (1-1).

Dat Engeland nog niet overtuigt, heeft alles te maken met de behoudende en conservatieve speelstijl waar Southgate voor kiest. Dat biedt kansen, maar zorgt ook voor gevaren voor het Nederlands elftal.

Risicoaversie zorgt voor solide defensie, maar ook voor zwak aanvalsspel
Op dit EK is gebleken dat de defensie van Engeland moeilijk te kloppen valt. Dat heeft twee hoofdredenen: in balbezit neemt de Oranje-opponent amper risico, waardoor het de bal regelmatig lang in bezit heeft en niet kwetsbaar is voor de omschakeling bij balverlies. Als Engeland de bal toch op een vervelende plek verliest, zakt de ploeg massaal in en houdt het de ruimtes bijzonder klein. In sommige situaties probeert het land uit het Verenigd Koninkrijk wel druk te zetten. Maar als er enig risico optreedt, zakken de spelers van Southgate massaal in.

Dit beeld in de groepswedstrijd tegen Slovenië is interessant om te bestuderen. Bellingham en Rice zijn in dit duel vaak niet bereikbaar, omdat ze voortdurend op de huid worden gezeten. De andere verdedigers van Engeland zijn niet bij machte om de opbouw van impulsen te voorzien, waardoor de ploeg fantasieloos oogt. Na veertien minuten zakt Bellingham uit, waarna hij gevolgd wordt door een Sloveen. Een actie maken of een verrassende, riskantere pass geven komt vaak niet overeen met wat de risicoaverse Southgate wil zien. Bellingham kiest dan ook voor een breedtebal. Fotobron: ITV Sport.

Na deze doeltrap van Zwitserland probeert Engeland in de eerste instantie wat druk te ontwikkelen op en rondom verdediger Manuel Akanji. Fotobron: NOS.

De Engelsen zetten Zwitserland vervolgens vast in de hoek. Fabian Schär weet met een fraaie crosspass echter het balbezit te behouden voor de Zwisters. Fotobron: NOS.

De lange bal van Schär is een signaal voor de Engelsen: in de halve minuut die daarna volgt, loopt alles en iedereen achteruit om in te zakken. Vervolgens vormt Engeland een blok van tien spelers rond de eigen zestien, waarbij Harry Kane de meest vooruitgeschoven man is. Hierna reageert Engeland echter te laat op een loopactie van Schär (nummer 22), waarna de ploeg uiteindelijk alsnog zijn derde tegengoal van het toernooi moet slikken. Desondanks is dit beeld tekenend voor de verdedigende principes van de Oranje-opponent. Fotobron: NOS.

Uit bovenstaande beelden komt naar voren dat het niet enorm lastig is om de angel uit de Engelse opbouw te halen. Voor Oranje is het zaak om spelers als Rice en Kobbie Mainoo zo min mogelijk aan de bal te laten komen en spelers als Kyle Walker, Marc Guéhi en Kieran Trippier juist meer. De drie laatstgenoemden blinken namelijk niet bepaald uit in de opbouw. Als Walker, Guéhi en Trippier het spel aan de bal moeten dirigeren, dreigt een vergelijkbare impasse als tegen Slovenië voor de Engelsen. Dit drietal is uiteraard ook een stuk vatbaarder voor pressie dan spelers als Rice en Mainoo. Het is voor Nederland dan ook niet te hopen dat de van een blessure herstelde Luke Shaw Trippier gaat vervangen in de basis.

Als de opbouw van Engeland stroperig is, kunnen kanonnen als Kane, Bellingham, Saka en Foden uiteraard moeilijk in stelling worden gebracht. Desondanks beschikken deze spelers over dusdanig veel individuele kwaliteit dat ze aan één moment genoeg kunnen hebben om de impasse te beslechten en beslissend te zijn. De supergoal van Bellingham tegen Slowakije is daarvan het schoolvoorbeeld.

Doelpunt Engeland🚨!

95' Jude Bellingham

Engeland 1-1 Slowakije

Bekijk de wedstrijd live via:https://t.co/QlWLdX4tVj#EURO2024 pic.twitter.com/wxz2P5urGS

— NOS Voetbal (@NOSvoetbal) June 30, 2024

In de omschakeling liggen juist weinig kansen voor het Nederlands elftal. De Engelse spelers zijn namelijk sterk in het herkennen van de momenten waarop er ingezakt moet worden, waarna ze ruimtes erg snel erg klein kunnen maken. Oranje zal dus een gaatje moeten vinden tussen de dicht op elkaar staande Engelse linies, tenzij Engeland - net als tegen Zwitserland - door een moment van onoplettendheid plots ruimte weggeeft in de organisatie.

Saka spil in 'nieuwe' formatie
Koeman zal Oranje voor moeten bereiden op twee mogelijke systemen van Engeland. Southgate koos tot en met de achtste finale voor een 4-2-3-1-systeem, maar tegen Zwitserland trad de enkelvoudig wereldkampioen aan in een 3-4-3 formatie. In dat systeem speelde Engeland ook op voorgaande eindtoernooien. Met Turkije trof Nederland zaterdag al een tegenstander die ook met drie centrale verdedigers speelde. Daar Oranje het bij vlagen lastig mee. De kans is dus aanwezig dat Engeland tegen het Nederlands elftal weer met drie centrale verdedigers gaat spelen.

Zo zag de 'nieuwe' formatie van Engeland er bij balbezit van de tegenstander uit tegen Zwitserland. Wat opvalt: Saka (linksonderin) speelt als rechterwingback. Fotobron: NOS.

Als Engeland de bal heeft, kan Saka in zijn nieuwe rol als wingback een plaag vormen voor de Nederlandse defensie. De linkspoot bestreek tegen de Zwitsers regelmatig de volledige rechterflank, terwijl Saka in dat duel ook meerdere keren in de één-tegen-één wist gebracht werd. Daar moet Oranje waakzaam voor zijn: het is namelijk bekend dat de aanvaller van Arsenal een erg goede individuele actie in huis heeft, terwijl Saka in zijn zone ook nog de combinatie kan zoeken met de meer naar binnen spelende Foden. Niet voor niets was Saka ook degene die de gelijkmaker voor zijn rekening nam tegen Zwitserland.

In deze Engelse aanval fungeert de opgekomen Saka praktisch gezien als buitenspeler, iets wat tegen Zwitserland regelmatig gebeurt. Hierdoor kan Foden meer richting de as trekken. Saka snijdt naar binnen en heeft nu drie opties: voor eigen succes gaan, de bal voorgeven of de combinatie met Foden aangaan. De Arsenal-speler kiest voor het eerste en schiet Engeland op gelijke hoogte. Fotobron: NOS.

De linkerkant van Oranje, die waarschijnlijk zal bestaan uit Nathan Aké, Tijjjani Reijnders en Cody Gakpo, zal de in dit systeem dynamisch spelende Saka dus goed in de gaten moeten houden, als Southgate voor dezelfde formatie kiest als tegen Zwitserland. Daartegenover staat dat de 38-voudig international in defensief opzicht wel relatief kwetsbaar is. Dat probeert Engeland op te lossen met goede rugdekking van Walker, maar dat lukt niet altijd.

Dat Saka geen echte verdediger is, komt in deze situatie goed naar boven. Het ontbreekt de Engelsman hier aan zogenoemde 'defensive awareness', waardoor hij zijn directe tegenstander Michel Aebischer (met nummer 20) zomaar laat lopen. Na een combinatie weet Aebischer hierna, in alle vrijheid, Schär in kansrijke positie aan te spelen. Fotobron: NOS.

Conclusie
Met Engeland treft het Nederlands elftal een taaie opponent. Het zal voor de spelers van Koeman niet makkelijk worden om tot scoren te komen, omdat het defensief goed in elkaar steekt bij The Three Lions: ze weten precies wanneer ze de ruimtes klein moeten houden en staan amper counters toe. Anderzijds kan Oranje veel Engels gevaar in de kiem smoren door de juiste spelers aan de bal te laten in de opbouw en specifieke passlijnen goed af te schermen. Toch kunnen de individuele kwaliteiten van Engeland altijd de doorslag geven, zo is gebleken.

Koeman zal zonder twijfel ook kijken naar de nieuwe rol van Saka. In aanvallend opzicht liggen daar kansen voor het Nederlands elftal, terwijl er goede afspraken gemaakt moeten worden met Aké, Reijnders en Gakpo over Saka als Nederland de bal niet heeft.