Spelersbattle: dit zijn de drie cruciale duels tijdens de topper Ajax - PSV

Door Evert van Zoelen

Meteen na de komst van Roger Schmidt naar Eindhoven was de hand van de Duitse trainer zichtbaar. PSV speelt vanuit een 4-4-2 formatie en zet hoog druk op de helft van de tegenstander. Sinds jaar en dag doet Ajax dit ook. Eén van de vaste ingrediënten van de Amsterdamse filosofie is dat er te allen tijde hoog druk wordt gezet en dat Ajax zelf zoveel mogelijk de bal heeft.

Liever kijken dan lezen? Bekijk dan hier onze analyse voor Ajax-PSV!

Om die reden wordt het interessant om te zien welke ploeg dit het beste gaat uitvoeren, zondag in de Johan Cruijff Arena. Is het Ajax dat steeds de bal heeft en onder de druk uit kan komen? Of is het juist PSV dat met hoog drukzetten de wedstrijd naar zich toe trekt?

Malen versus Schuurs
PSV zet druk vanuit een 4-4-2 formatie. De twee spitsen zijn er in samenwerking met de twee buitenspelers voor verantwoordelijk dat het centrum dicht wordt gehouden en de bal richting de zijkant gedwongen wordt.

PSV verdedigt vanuit een 4-4-2 formatie en dwingt de bal naar de zijkant van het veld. Bron: ESPN.

De twee centrale middenvelders verdedigen vanuit de zone en proberen zoveel mogelijk in de ruimte voor de centrale verdedigers te blijven. Waar het bij PSV nog weleens mis wil gaan, is dat de voorste spelers niet altijd even goed zijn in het dichthouden van passlijnen tijdens het drukzetten. Ze letten dan te veel op hun directe tegenstander, waardoor ze niet doorhebben dat er in hun rug iemand vrijloopt.

Malen is te gefocust op zijn directe tegenstander, waardoor de pass door het centrum open komt te liggen. Bron: ESPN.

In deze gevallen zijn de centrale middenvelders van PSV - Ibrahim Sangaré en Pablo Rosario - genoodzaakt om door te stappen naar de middenvelders die vrij dreigen te komen. Daardoor moeten zij de zone voor de verdediging verlaten, waardoor deze open komt te liggen. Ajax kan hiervan profiteren door een lange bal op de spits te spelen en van daaruit bij te sluiten.

De spelers voorin houden de passlijnen niet goed dicht, waardoor moeten Rosario en Sangaré door moeten. Bron: ESPN.

Daardoor komt de ruimte voor de verdediging open te liggen, waarvan geprofiteerd kan worden met een lange bal. Bron: ESPN.

Ajax daarentegen zet druk door met de back door te stappen. Dit seizoen wordt er vaak voor gekozen om met de rechtsbuiten de linker centrale verdediger van de tegenpartij vast te zetten en vervolgens met Noussair Mazraoui de back onder druk te zetten.

Neres zet de centrale verdediger vast, als de bal naar de back gaat stapt Mazraoui door. Bron: ESPN.

Wanneer Mazraoui doorstapt om PSV-linksback Philipp Max onder druk te zetten, heeft dat als gevolg dat Per Schuurs 1-tegen-1 met Malen (of Cody Gakpo) komt te staan. Het duel tussen Schuurs en Malen is dus cruciaal. Lukt het Malen en zijn medespelers om Schuurs en Ajax het leven zuur te maken in de opbouw? Of is het juist Schuurs die opbouwend steeds de strijd wint en PSV helemaal zoek speelt? En wanneer Ajax druk zet, wint Schuurs dan zijn 1-tegen-1 duels of is het Malen die als winnaar uit de strijd komt?

Antony versus Max
Het tweede interessante duel gaat tussen Antony en Max. Wie gaat namelijk achter wie aanlopen? Is het Antony die Max naar achter weet te drukken of is het de Duitser die de Braziliaan mee terug weet te slepen?

In het verlengde hiervan ligt ook de vraag hoe Ajax de buitenste middenvelders van PSV wil gaan opvangen. Wanneer PSV in balbezit is, positioneren de twee buitenste middenvelders (Mario Götze en Mohamed Ihatarren) zich in het centrum van het veld, waarna de backs heel hoog gaan staan. Ajax verdedigt voornamelijk met man-oriëntaties. In het middenveld worden koppeltjes gemaakt en iedereen is in de eerste plaats verantwoordelijk voor zijn directe tegenstander.

Ajax verdedigt voornamelijk met man-oriëntaties. Bron: SBS.

Tegen PSV kan Ajax met deze manier van verdedigen in de problemen komen. De buitenste middenvelders van de Eindhovense ploeg bewegen immers helemaal naar het centrum toe. Hoe is Ajax van plan dit op te vangen? Moeten de backs met hun directe tegenstander mee naar het centrum toe? En moeten de buitenspelers van Ajax dan helemaal met de backs mee?

Het is goed mogelijk dat Ten Hag dit niet ziet zitten en daarom kiest voor een dekking met meer zonale elementen.Meerdere tegenstanders van PSV kozen ervoor om één buitenspeler op te offeren om zo een 5-3-2-achtige formatie te creëren. Dit zorgde ervoor dat de andere buitenspeler voorin kon blijven en dat er meer ruimte voor de centrale verdedigers is om uit te stappen naar de spelers tussen de linies. Danny Buijs deed dit bijvoorbeeld met FC Groningen. Tijdens Ajax - PSV zou Dusan Tadic helemaal kunnen terugzakken voor Denzel Dumfries, maar kan Antony voorin blijven en wachten op de omschakeling.

Afhankelijk van hoe Ajax het verdedigend neerzet is het ook de vraag of het PSV lukt om door het centrum heen te combineren. De Eindhovenaren hebben vaak moeite om in het drukke centrum vrije spelers te vinden, waardoor ze veel over de flanken moeten. Als dat het geval is, wordt het duel tussen Max en Antony nog interessanter. Durft Max helemaal mee naar voren te gaan als Antony niet meeloopt? Of kiest Ten Hag het zekere voor het onzekere en wil hij dat beide buitenspelers helemaal mee terug gaan, ook al gaat dit ten koste van het eigen aanvallende vermogen?

Klaassen versus Sangaré
Waar beide trainers graag hoog drukzetten, zijn Ten Hag en Schmidt ook groot voorstander van meteen omschakelen na balverlies. Schmidt ziet die omschakeling als het meest gunstige moment om tot kansen te komen. Ten Hag ziet het als een ideaal middel om de bal meteen weer terug te veroveren, zonder dat zijn team eerst vijftig meter terug hoeft te rennen.

Ten Hag en Schmidt zullen tot hun tevredenheid zien dat hun ploegen de beoogde speelwijze goed uitvoerden in de eerste seizoenshelft, maar: zelden ging het foutloos. Bij Ajax zit dit hem er vaak in dat de organisatie op het moment dat de bal verloren wordt niet goed is. Soms staat zowel Ryan Gravenberch als Davy Klaassen te ver voor de bal of stapt één van de backs niet op tijd door.

Mazraoui stapt te laat door, waardoor Atalanta onder de druk uit kan spelen. Bron: SBS.

Bij PSV gaat de omschakeling zo nu en dan fout doordat er individuele fouten gemaakt worden in het drukzetten. Een speler verliest zijn onderlinge duel, waarna achterin alle rugdekking weg is en de tegenstander meteen alle ruimte heeft om een counter op te zetten.

Heerenveen-back Lucas Woudenberg doet een schijnschot, waarna Ihatarren opspringt en uitgespeeld wordt. Bron: ESPN.

De vraag wordt dus wie de strijd op het middenveld gaat winnen en de meeste controle over de omschakelmomenten heeft. Daarnaast is het ook interessant om te zien of PSV in staat is om de speelwijze de hele wedstrijd vol te houden. De Eindhovenaren zijn vaak in de eerste helft de bovenliggende partij, om daarna in de tweede helft weg te zakken. De ruimtes worden vaak te groot, waardoor PSV op het middenveld overlopen wordt.

Het is dus niet ondenkbaar dat Sangaré in de eerste helft vooral de baas is op het middenveld, waarna Klaassen het stokje in de tweede helft overneemt.