'Henk ten Cate zei: stop die statistieken waar de zon niet schijnt, camera's uit'

De Kasteelclub besloot het in 2012 helemaal anders te doen en begon aan een ambitieus Moneyball-project. Data en statistieken gingen een voorname rol spelen in het beleid van Sparta, dat met deze aanpak wilde jagen op promotie naar de Eredivisie. Dit proces werd van binnenuit gevolgd. In het plafond van de kleedkamer werden camera's opgehangen, een filmploeg kreeg ook toegang tot de directiekamers en mocht zelfs mee op trainingskamp naar Portugal.

Producent Bernard Krikke kwam via databureau Ortec Sports - dat de statistieken leverde waarmee Sparta aan de slag ging - in contact met technisch directeur Wiljan Vloet. "Hij geloofde in data en zag ook wel wat in een spannende tv-serie", vertelt Krikke tegenover VoetbalPrimeur over de totstandkoming van Sparta: Achter De Poorten Van Het Kasteel. "In tweede instantie hebben we ook met trainer Michel Vonk gezeten. Hij was iets minder enthousiast, maar ging er uiteindelijk in mee. Al was dat meer een bevel van Vloet."

'Spelers waren niet geïnformeerd'
In november 2012 verzamelden de spelers en de stafleden zich in een Rotterdamse bioscoop, waar Vloet het beleidsplan presenteerde. De spelers kregen ook te horen dat ze de hoofdrol zouden spelen in een realityserie: dat nieuws kwam echter als een donderslag bij heldere hemel. "De spelers waren niet geïnformeerd door de directie", aldus Krikke. "Toen we de camera's inbouwden, werd ik door de spelers - onder aanvoering van Danny Buijs - vriendelijk doch dringend verzocht om naar de kleedkamer te komen. Ik mocht uitgebreid toelichten wat ik van plan was en dacht: oei, daar gaat mijn serie..."

Een aantal spelers stond sceptisch tegenover de plannen, bleek tijdens de opnames al. "Spelers zijn net wijven, die roddelen ook in de kleedkamer", sprak routinier Sandro Calabro klare taal. Krikke kon de plooien echter gladstrijken. "Uiteindelijk hebben we het in der minne kunnen schikken. We moesten meerdere dingen bespreken, wat we wel en niet zouden gebruiken. Maar daar hebben we goede afspraken over gemaakt", aldus de producent, die sprak van een 'dans die we samen aan zouden gaan'. "Filmen in de kleedkamer was not done, dat was het terrein van de spelers. Maar ik zei: je verdient je geld dankzij de media. Kijk maar naar Amerika, waar de camera's tot tien seconden voor de wedstrijd meelopen."

In de fysioruimte waren overigens geen camera's opgehangen: daar maakten de spelers dan ook gretig gebruik van. "Het was een beetje sneaky, maar de echt belangrijke gesprekken vonden daar plaats en niet in de kleedkamer", lacht Krikke. "Daar waren de voetballers net iets slimmer in dan ik..."

Hard tegen hard na mislukte jubileumwedstrijd
Sparta zou uiteindelijk een wisselvallig seizoen draaien, maar stond begin maart bovenaan in de toenmalige Jupiler League. Op dat moment werd de eerste aflevering uitgezonden op RTL, maar curieus genoeg ging het daarna helemaal mis op Spangen. Een reeks van vier wedstrijden zonder overwinning werd afgesloten met hét dieptepunt van het seizoen: Sparta vierde op 1 april 2013 zijn 125ste verjaardag, maar leed op het volgepakte Kasteel een blamerende thuisnederlaag tegen FC Emmen.

De emoties liepen tijdens en na die wedstrijd hoog op: trainer Vonk was in de kleedkamer al los gegaan en ging in de catacomben de verbale strijd aan met een woedende supporter. De RTL-kijkers konden achteraf meegenieten. "Wij stonden er met de vaste camera bij. Maar zij vergaten allebei dat wij er waren", aldus Krikke. Na die blamage was het einde verhaal voor Vonk. "Hij heeft mij toen verweten dat zijn ontslag mede door die camera's kwam. Later heeft hij dat wel iets genuanceerd. We hebben samen nog een biertje gedronken en ik ben ook weer naar een wedstrijd van hem (Vonk is nu trainer van Jong AZ, red.) geweest."

'Stop die statistieken maar...'
Henk ten Cate werd de nieuwe eindverantwoordelijke op Het Kasteel: hij liet tijdens de eerste training nog een cameraploeg toe, daarna ging het beeld op zwart. "Hij zei: alles goed en wel, maar stop die statistieken op een plek waar de zon niet schijnt. Camera's uit de kleedkamer, dit ga ik niet doen.”

Sparta strandde uiteindelijk in de finale van de play-offs om promotie: het koerste tegen Roda JC af op promotie, maar Mark-Jan Fledderus zorgde met twee rake vrije trappen in de slotfase voor een sensationele apotheose. Een tweede seizoen van de serie zou er niet meer komen. "Ik heb daarna nog best wat gesprekken gevoerd, ook internationaal. Eén club leek om te zijn, maar ik merkte dat er toch nog wat koudwatervrees was", aldus Krikke.

Inmiddels ziet de wereld er weer wat anders uit. Manchester City en Tottenham Hotspur gingen dus in zee met Amazon Prime, ook Feyenoord en FC Utrecht zijn bezig met een documentaire. "Jemig, ik ben mijn tijd ver vooruit geweest…", lacht Krikke, die benieuwd is naar de plannen van Feyenoord. "Vroeg of laat gaat iedereen een stapje verder. Supporters willen steeds meer, beleving, verwachting opbouwen. In zo'n documentaire wil je toch de scherpe randjes in beeld brengen. Maar ik kan me niet voorstellen dat Dick Advocaat daarop zit te wachten."

(Hein Nooijens/VoetbalPrimeur)