Waarschuwing voor Oranje: begint Van Gaal inderdaad nooit 'geweldig'?
Het was een opvallend moment tijdens de presentatie van Louis van Gaal: de bondscoach zei in zijn eerste drie maanden bij een nieuwe werkgever nooit geweldig te presteren. Een zorgelijke constatering, met drie cruciale WK-kwalificatiewedstrijden in aantocht. Hoe groot is het risico dat Oranje loopt daadwerkelijk? VoetbalPrimeur onderzoekt alle Van Gaal-klussen sinds zijn eerste termijn als Oranje-bondscoach.
Manchester United (2014-2016)
Bij zijn laatste werkgever nam Van Gaal het stokje over van David Moyes. Manchester United was na het vertrek van Sir Alex Ferguson een zinkend schip, maar Van Gaal was de kapitein die de Engelse grootmacht in veilige haven moest gaan leiden. Een doorslaand succes werd het niet - en de toon werd al vroeg gezet.
De eerste Premier League-wedstrijd van Van Gaal resulteerde in een 1-2 nederlaag tegen Swansea City. De week daarop: 1-1 tegen Sunderland, gevolgd door een blamage in de League Cup tegen League One-club MK Dons (4-0!). Na een doelpuntloos gelijkspel tegen Burnley werd in de vijfde officiële wedstrijd onder leiding van Van Gaal voor het eerst gewonnen: thuis tegen Queens Park Rangers, met 4-0.
In totaal heeft de Oranje-bondscoach 103 wedstrijden bij Manchester United aan het roer gestaan, waarvan hij er 24 verloor. Hij begon aan zijn klus in augustus en in oktober wist hij pas voor het eerst vaker dan twee keer achter elkaar te winnen. Kortom, zijn start bij een topclub als Manchester United liet te wensen over.
Nederland (2012-2014)
Na het mislukte EK van 2012 was Van Gaal ook al de aangewezen persoon om Oranje te leiden. Die periode toont gelijkenissen met nu: mislukt eindtoernooi, kwalificatiewedstrijden op het programma. Belangrijk detail: destijds kwam het Nederlands elftal nog eenmaal bijeen vóór de WK-kwalificatieduels. De Belgen waren in die oefenwedstrijd met 4-2 te sterk.
Na een maand sleutelen aan zijn selectie stond de WK-kwalificatie voor de deur. In september en oktober bleef Van Gaal foutloos met zeges op Turkije, Hongarije, Andorra en Roemenië. Natuurlijk, 'we' waren het aan onze stand verplicht, maar deden het wel. Maar de eerste wedstrijd met Van Gaal op de bank, tegen België, leverde dus wel één van de twee Oranje-nederlagen op (29 duels).
Bayern München (2009-2011)
Nu is er een patroon zichtbaar. Is het 'regime Van Gaal' dan echt zo lastig te begrijpen voor spelers? Voor de spelers van Bayern München was dat, afgaand op de resultaten, zéker zo: in de eerste drie Bundesliga-duels pakte de Duitse recordkampioen slechts twee punten. Hoffenheim en Werder Bremen hielden Bayern op een gelijkspel, Mainz won met 2-1. Daarna, op 29 augustus - na een maand voorbereiding en een maand competitie - ging de knop om en leidde Van Gaal zijn ploeg naar vijf opeenvolgende zeges.
Het eind van dat seizoen is bekend: kampioen van Duitsland, DFB Pokal-winnaar én een plek in de Champions League-finale. Van Gaal staat garant voor succes, maar nooit vanaf het allereerste begin. Is er dan echt geen uitzondering?
AZ (2005-2009)
Gelukkig voor Van Gaal en Oranje: er is een uitzondering. In 2005 begon de Amsterdammer aan zijn klus bij AZ, waar het meteen begon te lopen. De eerste vijf Eredivisie-duels van het seizoen 2005/2006 werden gewonnen, met een doelsaldo van 21-3. Ajax werd in eigen huis met 4-2 verslagen en RBC Roosendaal moest er met 7-0 aan geloven. Ook Vitesse werd in het eigen Gelredome met 0-5 van de mat getikt.
In dit geval gaat zijn eigen uitspraak dus niet op. Wellicht waren de AZ-spelers van toen en Van Gaal de perfecte match. Niet voor niets wonnen de Alkmaarders onder zijn leiding uiteindelijk in 2009 de tweede landstitel in de clubhistorie.
FC Barcelona (2002-2003)
In 2002 keerde Van Gaal terug naar Barcelona. De Catalaanse grootmacht maakte een roerige periode mee, die doet denken aan de huidige crisis. In de Champions League konden de resultaten niet beter, maar de seizoenstart in Spanje was niet om over naar huis te schrijven. Dieptepunt was de vroege bekeruitschakeling tegen het nietige Novelda CF. Toen Van Gaal op 28 januari 2003, zes maanden na zijn aanstelling, ontslagen werd, was Barça afgezakt naar de twaalfde plaats van de ranglijst.
Nederland (2000-2002)
Van Gaal en Oranje 'Deel I' was ook geen onverdeeld succes. Al in zijn eerste interland als bondscoach speelde hij de WK-kwalificatiewedstrijd thuis tegen Ierland met 2-2 gelijk. Van Cyprus werd vervolgens weliswaar gewonnen, maar tegen Portugal (0-2 verlies) ging het weer mis. Die missers kwam Oranje niet meer te boven in de kwalificatiereeks voor het WK 2002. Zijn eerste ambtstermijn was überhaupt niet gelukkig: van de veertien interlands won Van Gaal er maar acht, dus niet alleen in de beginfase liep het niet.
Conclusie
Van Gaal heeft binnenkort anderhalve dag om zijn team voor te bereiden op het cruciale WK-kwalificatieduel met Noorwegen (1 september), om ze vervolgens binnen twee dagen klaar te stomen voor de wedstrijd tegen Montenegro (4 september). Wanneer we zijn eigen uitspraak naast zijn resultaten leggen, kan er geconcludeerd worden dat hij het bij het rechte eind heeft. Hopelijk heeft hij na een sabbatical van vijf jaar een manier bedacht om wél uit de startblokken te schieten.
(Lars Teunissen/VoetbalPrimeur)