Schema KNVB wekt onbegrip: 'Nederland trapt in dezelfde val als 30 jaar terug'

Nederland speelde de eerste drie groepswedstrijden in de eigen Johan Cruijff Arena en moest voor de achtste finale tegen Tsjechië uitwijken naar het Hongaarse Boedapest, waar het ruim dertig graden was. Een groot verschil met Nederland, waar het gemiddeld twintig graden was. Op de dag van het duel met Noord-Macedonië was het in Nederland zelfs vijftien graden. De spelers hadden zichtbaar moeite met het warme weer in Hongarije.

Ongelooflijk dat je maar 24 uur voor de wedstrijd naar Hongarije reist wanneer de omstandigheden (hitte) zo anders zijn. Logisch dat ze lam , sloom en zware benen hebben.

— Marc Lammers (@MarcLammers) June 27, 2021

Lammers, die onder meer acht jaar bondscoach was van het dameshockeyteam, plaatste na de uitschakeling vraagtekens bij de voorbereiding van Nederland. Hij heeft veel ervaring met lastige weersomstandigheden, die in zijn ogen niet onderschat mogen worden. "Mijn spelers klaagden de eerste dag na een reis altijd over de hitte en dat ze sloom waren. Ze waren daardoor vaak ook chagrijnig", zegt Lammers tegen VoetbalPrimeur. "Het is niet alleen de temperatuur, maar de luchtvochtigheid is daar ook anders. Er wordt gezegd dat Tsjechië ook kort van tevoren is afgereisd, maar die zaten al in hetzelfde klimaat. Die zijn dat gewend, onze spelers niet. Mijn les was altijd om zo vroeg mogelijk af te reizen, zodat je zo goed mogelijk kunt wennen."

"Het lichaam heeft gewoon een paar dagen nodig om zich aan te passen zodat het die topprestatie kan leveren", zegt Lammers. "Wij zaten vaak in China en daar heb je ook nog met smog te maken. Een verschil van acht graden is al veel, maar dit was ineens een sprong naar ruim dertig graden. Als ik in Australië aankwam, hadden mijn spelers niet alleen last van de jetlag, maar waren ze ook lam van de hitte."

'Nederland maakt dezelfde fout als dertig jaar geleden'
Ook bij Geijsel heerst onbegrip. Hij is werkzaam geweest in de schaats-, triathlon-, waterpolo-, wieler- en hockeywereld. Ook was hij van 1990 tot 2006 inspanningsfysioloog bij Ajax en maakte hij deel uit van de technische staf van Guus Hiddink op het WK van 1998. Geijsel snapt niet dat Nederland niet eerder naar Hongarije is gegaan. "Ze zijn in dezelfde val getrapt als dertig jaar geleden: niet geacclimatiseerd naar een warm land gaan. Dat is nu weer gebeurd, ja", doelt Geijsel op het WK van 1990, dat in Italië gehouden werd. Oranje speelde zijn drie poulewedstrijden op Sicilië, maar bereidde zich voor in het toenmalige Joegoslavië.

Leo Beenhakker was destijds zowel trainer van Ajax als bondscoach van het Nederlands elftal. "Hij had niet veel tijd om zich met de voorbereiding van het Nederlands elftal te bemoeien omdat Ajax voorging. Bondsarts Frits Kessel bedacht toen om gezien de hoogvlakte (gebied dat hoger ligt dan 500 meter boven zeeniveau, red.) op een berg in Joegoslavië te zitten. Maar uitgerekend in de week voor het WK was het steenkoud en regenachtig op die berg, terwijl het in Italië bloedheet was."

Het WK van 1990 werd ontsierd door een hoop onrust rond het Nederlands elftal, dat na de poulefase werd uitgeschakeld door West-Duitsland. Geijsel wijst echter ook naar de weersomstandigheden als mogelijke oorzaak voor de slechte prestaties. Hij kreeg na het WK een telefoontje van Kessel. "Hoe wij dat bij het hockey deden. Op grote toernooien moet de standaardregel zijn dat je een week van tevoren ter plekke bent om aan het klimaat, het eten, aan het slapen en de rest te wennen. Hoe vertrouwder de omgeving, hoe beter spelers tot hun recht komen."

Onbegrip over schema KNVB
Toegegeven: het is makkelijk om naar externe factoren te wijzen na een uitschakeling. Tsjechië had de zaken simpelweg beter voor elkaar dan Nederland, maar de realiteit is ook dat te veel spelers van het Nederlands elftal door de ondergrens zakten en zichzelf niet leken. Geijsel denkt dat Nederland aanzienlijk beter gepresteerd had als de voorbereiding anders geregeld was. "Ze hadden na de wedstrijd tegen Noord-Macedonië meteen naar Hongarije moeten gaan."

"Het is onbegrijpelijk dat ze dat niet hebben gedaan", vervolgt hij. "Er werd in Zeist voorzichtig getraind onder koele omstandigheden, terwijl ze ook nog de hele dag in aircohotels en aircoslaapkamers verbleven, want dan slapen de spelers goed. Dat kan, maar alleen de eerste paar nachten. Daarna moet de temperatuur omhoog, want je moet wennen aan de warmte."

"Uit wetenschappelijk onderzoek is bekend dat als het temperatuurverschil tien of meer graden is, je minstens vijf dagen nodig hebt voor een optimale acclimatisatie. Dat is al veertig jaar bekend. Frank de Boer zat bij de WK-selectie van 1994 en moet geweten hebben dat de spelers van het Nederlands elftal een week van tevoren naar Amerika zijn gegaan om te wennen aan de hitte. Als hij zijn geheugen geraadpleegd had, had hij voor een week gekozen denk ik. Maar misschien heeft hij het destijds niet zo ervaren, omdat je meegaat in de flow van de groep."

Frenkie de Jong zei na afloop bij de NOS dat 'het leek alsof we moe waren, ik weet niet waarom'. "Dat is onmogelijk voor een ploeg die zo getraind is. Het heeft er alles mee te maken dat ze om onbegrijpelijke redenen pas een dag voor de wedstrijd afgereisd zijn en het in Nederland betrekkelijk koel geweest is", zegt Geijsel kritisch. "Pas een dag voor de wedstrijd afreizen is nooit goed, maar in deze omstandigheden al helemaal niet. Ze trainden in Zeist één keer per dag en zaten in een hotel in de bossen, maar in een aircohotel en in aircokamers. Dan went je lichaam niet aan de warmte. Sterker nog, het ontwent juist."

"Als je dan zaterdag afreist, valt de warmte als een warme deken om je heen", zegt Geijsel. "Tijdens de warming-up zag je ze al enorm zweten. Dat geeft aan dat ze het zweetgedrag niet gewend waren. Ze hebben geen schot op doel gehad, terwijl de spelers technisch veel beter zijn dan Tsjechië. In dat gebied was het de afgelopen weken bloedheet, dus ook in de andere landen daaromheen."

Lammers, die in 2006 wereldkampioen werd met de hockeydames en in 2004 en 2008 een zilveren en gouden medaille won op de Olympische Spelen, wilde in de voorbereiding van zijn ploegen niets aan het toeval overlaten. In de hockeywereld wordt veel aandacht besteed aan weerdata. "We trainden na een reis altijd op intensiteit om het lichaam aan te zetten, maar voor de rest was het rustig bijkomen. Onze spelers mochten ook niet in de airco, want dan werd het verschil te groot. We werden altijd getest in klimaatkamers op Papendal."

In een klimaatkamer kan een gewenst klimaat worden gesimuleerd, zodat spelers beter voorbereid zijn op andere weersomstandigheden. "Sommige spelers hadden nooit last van astma. Maar toen ze in die klimaatkamers kwamen waar de luchtvochtigheid wat hoger was, hadden ze ineens problemen met ademhalen en ging de hartslag snel omhoog", zegt hij.

"Ik hoorde de spelers klagen dat ze loom waren en dat herkende ik meteen van mijn spelers. Het is geen zekerheid dat je anders wel gewonnen had", voegt Lammers daar direct aan toe, "maar ik heb altijd voor de volle honderd procent invloed gehad op de voorbereiding. Daar probeerde ik alles tot in perfectie voor te regelen. Het is een thema dat onderschat wordt."

(Tim van Duijn/VoetbalPrimeur)