Waarom de 'sombere verwachtingen' van Ajax alleen voor dit seizoen gelden

Inkomsten dalen harder dan uitgaven
Ajax kon in het najaar van 2020 dus meer dan 78 miljoen aan operationele inkomsten – de opbrengst van spelerstransfers staat hier dus los van – bijschrijven. Het zijn zeker voor Nederlandse begrippen klinkende cijfers: alleen werd er tussen 1 juli 2019 en 31 december 2019 liefst 110 miljoen euro aan omzet binnengehaald. Ajax is er dus 32 miljoen op achteruit gegaan en heeft dit niet kunnen compenseren met lagere uitgaven: de salarissen en stadionkosten gingen met slechts dertien miljoen euro omlaag, van 93 miljoen naar tachtig miljoen.

Met andere woorden: er werd het afgelopen half jaar net iets meer uitgegeven dan binnengehaald bij Ajax. Dit operationele verlies van 1,3 miljoen euro kon wel gecompenseerd worden door de transferklappers van onder meer Donny van de Beek (Manchester United), Sergiño Dest (FC Barcelona) en Hakim Ziyech (Chelsea). Ook Sven Botman (Lille OSC) bracht de nodige miljoenen in het laatje, hoewel hij niet één wedstrijd voor Ajax 1 heeft gespeeld.

Hoge transferuitgaven
Ajax kan hier echter niet structureel op terugvallen. De club heeft bovendien zelf ook flink de portemonnee getrokken: zomeraanwinsten Antony, Mohammed Kudus, Davy Klaassen en Sean Klaiber kostten samen veertig miljoen, begin januari kwam ook Sébastien Haller – also known as de man van 22,5 miljoen – de gelederen versterken. Ajax hoopt deze investeringen op lange termijn terug te verdienen in de Champions League, maar moet op korte termijn even pijn lijden.

De huidige Eredivisie-koploper verwacht namelijk aan het einde van dit seizoen rode cijfers te moeten schrijven. Daarvoor benoemt het zelf twee oorzaken in zijn halfjaarverslag. 'Indien Ajax deelneemt aan de UEFA Champions League of de UEFA Europa League, is de omzet in het eerste halfjaar van het boekjaar doorgaans hoger dan de omzet in het tweede halfjaar.' En: 'De kans dat dit seizoen met publiek wordt gevoetbald achten wij nagenoeg nihil. Dit betekent dat het operationeel verlies verder zal oplopen, ook omdat de UEFA Champions League-premies in de eerste helft van het boekjaar zijn ontvangen.'

Europa League in plaats van Champions League, lege Arena
Ajax heeft zijn grootste financiële klapper van dit seizoen al gemaakt. Bij de start van het Champions League-seizoen was het al verzekerd van 41 miljoen euro, heeft VoetbalPrimeur onlangs al uitgerekend. Dankzij het zeer royale premiesysteem van de UEFA – negen ton per punt in de groepsfase – kwam daar nog eens 6,3 miljoen bij, voor de twee overwinningen op FC Midtjylland en de remise tegen Atalanta Bergamo. Nu moet Ajax verder in de veel minder lucratieve Europa League. Als dit toernooi gewonnen wordt, kunnen de Amsterdammers nog 13,5 miljoen aan bonussen meepakken. Maar een plek in de achtste finales van de Champions League had in één klap 9,5 miljoen opgeleverd...

De drie thuiswedstrijden in de Champions League hadden normaal gesproken garant gestaan voor een uitverkochte Johan Cruijff Arena én een volgepakte Ziggo Dome om de hoek: dat zat er dit seizoen dus ook niet in. Na 1 maart 2020 heeft Ajax welgeteld twee officiële thuiswedstrijden met (een beperkt aantal) toeschouwers gespeeld: RKC Waalwijk-thuis en Vitesse-thuis, met circa twaalfduizend van de 55 duizend stoeltjes bezet. Ajax gaat er dus niet van uit dat het dit seizoen nog publiek mag ontvangen: als de rekening over een half jaar wordt opgemaakt – na vijftien Eredivisie-duels en een handvol Europese wedstrijden in een lege Arena – gaan we dat ongetwijfeld terugzien in de cijfers.

Bovendien moeten de ruim veertigduizend seizoenkaarthouders nog terugbetaald worden, omdat ze dit seizoen niet of nauwelijks wedstrijden konden bezoeken. Ajax had hier overigens al rekening mee gehouden, vertelt financieel directrice Susan Lenderink via de clubkanalen. "We hebben de belofte gedaan aan onze fans: mochten we wedstrijden zonder publiek spelen, dan krijgen ze in ieder geval hun geld terug van Ajax. Wat je dan eigenlijk doet, net zoals je dat thuis doet: geld opzijzetten voor later. We hebben het verkocht, met de verplichting om terug te betalen. (...) We hebben dat geld in een potje apart gezet en dat is dus beschikbaar om weer terug te betalen."

Toelichting op de halfjaarcijfers door Susan Lenderink. pic.twitter.com/RJiJSzZcmJ

— AFC Ajax (@AFCAjax) February 17, 2021

Hoe ziet de langere termijn eruit?
In het najaar van 2021 zal Ajax dus een jaarverslag met rode cijfers gaan publiceren, dat staat nu al vast. Maar hoe zal de wereld er op dat moment uitzien? Misschien is het openbare leven tegen die tijd weer op gang gekomen en mogen er weer fans naar de stadions. Totdat het zover is, heeft Ajax in ieder geval nog een eigen vermogen van ruim 268 miljoen euro waar het op terug kan vallen. En misschien worden er na dit seizoen nog één of meerdere spelers verkocht, om de operationele verliezen enigszins te beperken? Ajax gaat sowieso al zestien miljoen euro vangen, als de koopopties voor huurlingen Razvan Marin (Cagliari) en Noa Lang (Club Brugge) gelicht worden. Met andere woorden: als de huidige lockdown niet te lang duurt, kan Ajax de klappen wel opvangen.

Ajax wordt – net als iedere voetbalclub ter wereld – geraakt door de coronacrisis, 'maar redt zich wel', concludeerde Lenderink dan ook. Ajax sprak in zijn halfjaarverslag over 'sombere vooruitzichten', maar lijkt daarmee vooral te doelen op het restant van dit seizoen. Als Ajax volgend seizoen weer Champions League-voetbal in volgepakte stadions mag spelen, zou dat in financieel opzicht al heel wat schelen.

En hoe zal het na 2024 gaan, wanneer de Champions League (hoogstwaarschijnlijk) een nieuwe opzet krijgt? Het prijzengeld is nu al niet misselijk, maar zal dan helemaal exploderen, legde sportmarketeer Chris Woerts al uit bij Veronica Inside: binnenkort lonkt een bedrag van zeventig miljoen (!) als alleen al de poulefase wordt gehaald. En wat gaat er gebeuren na 2025, wanneer de huidige tv-overeenkomst tussen ESPN en de Eredivisie-clubs afloopt? Kortom: het is nog even afwachten wanneer het precies gaat gebeuren, maar ooit zal het coronaspook uit de voetbalstadions verdreven worden. En dan gaat het geld weer ouderwets rollen, zeker bij Ajax.

(Hein Nooijens/VoetbalPrimeur)