Het nieuwe PSV van Roger Schmidt: de eerste conclusies en verbeterpunten
Vollgassfussball, gegenpressing. Sinds de aanstelling van Roger Schmidt als trainer van PSV duiken overal hippe Duitse woorden als het gaat om de nieuwe tactiek van de Eindhovenaren. Maar wat houden die termen nu precies in, en wat is de stempel die Schmidt tot nu toe op PSV gedrukt heeft? In deze tweedelige serie een uitgebreide analyse van het nieuwe PSV onder Schmidt. Deel 1: PSV zónder bal.
Lees donderdag deel II van de analyse over de omschakeling en de aanvallende tactiek van het PSV van Roger Schmidt.
Door Evert van Zoelen
Schmidt laat PSV spelen vanuit een 4-4-2 formatie. Vanuit deze formatie wordt er steeds hoog druk gezet op de tegenstander. De spitsen (tegen FC Groningen waren dit Lammers en Malen, tegen Emmen waren dit Malen en Madueke) zetten druk op de twee centrale verdedigers. De buitenste middenvelders (Gakpo en Mauro Junior of Ihattaren) staan georiënteerd op de backs.
Malen zet druk op de centrale verdediger, Gakpo dekt de back af. Bron: FOX Sports
De backs onder druk
In deze formatie heeft PSV verschillende afspraken gemaakt wanneer er agressief doorgestapt wordt met het hele elftal. Dit worden drukmomenten genoemd (in het Engels heeft men het over pressing triggers). Tegen Groningen was duidelijk zichtbaar dat PSV op twee momenten vol druk ging zetten: als Groningen de bal naar één van de backs speelde, en als één van de centrale verdedigers de bal terug naar de keeper speelde.
De bal wordt ingespeeld op de linksback van Groningen, Mauro Junior stapt dan agressief uit om vol druk te geven op de bal. Bron: FOX Sports
Een voorbeeld uit het eerste duel met FC Groningen: wanneer Mauro uitstapt naar de back schuiven de twee centrale middenvelders (Rosario en Thomas) mee naar de kant van de bal om de middenvelders van Groningen die het dichtst bij de bal zijn af te dekken. Op deze manier schuift PSV met het gehele elftal naar de kant van de bal toe en dekt het de opties rond de bal af, om zo de kans op balverovering zo groot mogelijk te maken.
Rosario en Thomas dekken de middenvelders aan de kant van de bal af. Bron: FOX Sports
Wanneer de bal naar de keeper gespeeld wordt, is het vaak Malen die druk gaat zetten. Gakpo komt dan vanaf links naar binnen om de centrale verdediger af te dekken en Max stapt op links door naar de back van de tegenpartij.
Dat PSV hierdoor achterin één-op-één komt te staan vindt Schmidt niet erg, hij vertrouwt erop dat zijn verdedigers de onderlinge duels kunnen winnen.
Malen zet druk op Padt. Gakpo is doorgeschoven naar de centrale verdediger en onderin beeld is Max doorgestapt om druk te kunnen zetten als Groningen de rechtsback inspeelt. Bron: FOX Sports
Tweede drukgolf
Wanneer het drukzetten niet succesvol is en de tegenstander onder de pressie uit kan spelen, zakken de spelers van PSV terug. De bedoeling is in dat geval om weer met alle spelers achter de bal te komen en vanuit een 4-4-2 formatie opnieuw druk op de bal te krijgen om de tegenstander weer naar achter te dwingen. Dat is te zien wanneer de centrale verdedigers de bal naar elkaar toespelen. De spelers van PSV stappen meteen met z’n allen door om tien meter hoger op het veld te gaan staan.
Wat daarnaast opvalt is dat PSV in dit middelhoge blok niet vanuit de tegenstander verdedigt, zoals veel Eredivisie-teams doen, maar zones afdekt. Wanneer één van de buitenste middenvelders (Gakpo, Mauro Junior of zoals tegen Emmen Ihattaren) uitstapt kiezen de twee centrale middenvelders schuin achter hem positie. Op deze manier is het hele middenveld in staat om rugdekking aan elkaar te geven en kunnen de passlijnen naar de spelers achter hen ook verdedigd worden.
FC Groningen speelt onder de druk uit, dus PSV zakt terug in een 4-4-2 formatie. Aan de schuine lijn tussen Mauro Junior, Thomas en Rosario zie je dat het hier om een zoneverdediging gaat. Bron: FOX Sports
Verbeterpunten
Een nieuwe tactiek inslijpen kost tijd, zo ook bij PSV. De intenties bij het drukzetten zijn duidelijk te zien, maar in de eerste wedstrijd kon FC Groningen nog geregeld onder de druk van PSV uit spelen. Wat zijn enkele punten die nog verbeterd kunnen worden bij het drukzetten van de Eindhovenaren:
1) Het individueel drukzetten van de aanvallers
Binnen deze speelwijze is het van uiterst belang dat de aanvallers precies op de juiste momenten druk gaan zetten en op de juiste manier aanlopen naar hun tegenstander. Teams die dit namelijk goed kunnen zijn instaat om met de voorste drie/vier spelers soms wel zes á zeven tegenstander onder druk te houden. Denk bijvoorbeeld aan Liverpool die hierin excelleert met Salah, Firmino en Mané.
Bij PSV is hierin nog ruimte voor verbetering (logisch, aangezien het voor de spelers ook een nieuwe speelwijze is). Twee dingen vallen vooral op: Mauro Junior stapt met regelmaat te enthousiast uit naar de back, waardoor hij soms gemakkelijk voorbij gespeeld kan worden; en Donyell Malen heeft nog veel moeite met het drukzetten op een tegenstander terwijl hij – tegelijkertijd - de passlijn naar een andere speler afdekt.
Malen dekt de passlijn naar de speler achter hem niet goed af, waardoor Groningen onder de druk uit kan spelen. Bron: FOX Sports
Mauro Junior stapt te wild uit waardoor de verdediger van Groningen langs hem kan dribbelen. Bron: FOX Sports
2) Het opvangen van een uitzakkende middenvelder
Veel teams in de Eredivisie kiezen ervoor om in de opbouw een middenvelder uit te laten zakken tussen of naast de centrale verdedigers. Zo ook FC Groningen in het openingsduel. Wanneer dit gebeurt is het bij PSV niet altijd duidelijk wie die middenvelder moet opvangen. Moet één van de spitsen naar hem toe, of moet één van de middenvelders doorstappen? Hierdoor is Groningen meerdere keren in staat om een vrije speler te vinden.
FC Groningen laat een middenvelder uitzakken tussen de centrale verdedigers. Het is bij PSV niet duidelijk wie hem moet opvangen waardoor Groningen kan opbouwen. Bron: FOX Sports
3) Het drukzetten op een lage back
Zoals eerder genoemd is een bal die wordt ingespeeld op de back een drukzetmoment voor PSV. In de eerste wedstrijd maakte Groningen maakt hier echter slim gebruik van door de linksback laag neer te zetten. Dit zorgt ervoor dat wanneer Mauro Junior druk moet gaan zetten de afstand vaak te groot is, waardoor er een grote ruimte in het middenveld openkomt en Groningen enkele keren een vrije speler kan vinden. Het is een relatief simpele truc die erg effectief blijkt waardoor andere Eredivisie-clubs hem zeker ook zullen gaan gebruiken. Het wordt interessant om te zien hoe PSV dit gaat oplossen de komende weken.
De linksback van Groningen gaat lager staan waardoor de afstand te groot wordt voor PSV om als collectief naar de kant van de bal te bewegen. Wanneer Mauro Junior nu uitstapt opent er een grote ruimte achter hem. Bron: FOX Sports
4) Het volhouden van het drukzetten
Na de wedstrijd tegen Groningen gaf Schmidt aan niet tevreden te zijn over het drukzetten. Volgens de Duitse oefenmeester was het drukzetten niet intensief genoeg geweest. Een week later zien we eenzelfde fenomeen optreden in de wedstrijd tegen FC Emmen. In het begin van de wedstrijd hanteert Emmen veelal de lange bal waardoor PSV de opbouw van Emmen niet kan afjagen. Wanneer Emmen in de tweede helft wel van achteruit gaat opbouwen oogt PSV moe. Het afjagen gebeurt niet intensief genoeg en Emmen kan enkele keren vrij gemakkelijk onder de druk uit spelen.
Lees donderdag deel II van de analyse over de omschakeling en de aanvallende tactiek van het PSV van Roger Schmidt.
Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.