Waarom het drukzetten van PSV tegen Feyenoord totaal niet uit de verf kwam

Door Ruud Bijnen

Het aanvalsplan van PSV-trainer Mark van Bommel leek op het oog duidelijk: hoog druk zetten en Feyenoord er niet uit laten komen. Zoals gezegd maakte PSV het de nummer drie niet bijzonder lastig. Een aantal vragen die daarbij gesteld kunnen worden:

- Stonden de juiste spelers voor deze tactiek bij PSV in het veld?
- Werd het drukzetten positioneel en als team goed uitgevoerd?
- Waren de spelers in hun timing en richting effectief?

Effectief hoge pressie spelen, is een onderdeel dat eenvoudiger lijkt dan het is. Het luistert heel nauw om ballen te veroveren of een tegenstander telkens terug te dwingen. Aspecten als timing, richting en explosiviteit van het individu zijn belangrijk, net als het kiezen van het juiste moment, de organisatie en de communicatie door het gehele team. Al na vijf minuten waren er een paar situaties gepasseerd waarin duidelijk werd dat de pressie bij PSV niet op orde was. Daarbij moet gezegd worden dat Feyenoord het veld prima groot hield in de lengte en breedte.

Allereerst lieten aanvoerder Luuk de Jong en Gaston Pereiro weinig explosiviteit zien in hun sprints en daarmee werd het direct lastiger voor PSV om de hoge druk goed uit te voeren. Vervolgens werd er door meerdere spelers te laat gestart. Daarnaast waren er PSV'ers die naar de bal toeliepen, zonder dat zij hun man overdroegen. In onderstaande afbeeldingen zijn typische situaties uit de eerste helft te zien, waarin alle genoemde zaken nadrukkelijk zichtbaar worden.

Jan-Arie van der Heijden is net ingespeeld door Tonny Vilhena, waarop Jorrit Hendrix te laat drukzet. Door De Jong wordt niet explosief op de man met bal ingelopen. De spits lijkt de weg naar links af te willen sluiten, maar daar is hij sowieso veel te laat mee, omdat Sven van Beek ver uitgezakt staat. Met zijn beweging opent De Jong wel de weg naar Jordy Clasie. Ook Gaston Pereiro toont geen enkele explosiviteit (en coacht de Jong vermoedelijk niet om de weg naar Clasie te sluiten).

Clasie krijgt alle tijd en ruimte om aan te nemen, te lopen en te draaien en de bal over Lozano heen te leggen. Als voorin met drie spitsen druk moet worden gezet en er gekanteld moet worden op vier tegenstanders, dan zou de Jong nu op Van Beek door moeten stappen, Bergwijn op van der Heijden en Lozano op Cuco Martina. Omdat De Jong echter blijft staan, zwemt Hirving Lozano tussen twee man in. Pablo Rosario besluit hem te helpen (hier vraagt de Jong dat vermoedelijk aan Rosario met zijn handgebaar) en laat tegenstander Jens Toornstra los om door te dekken op Cuco Martina. De back wordt door die wél explosieve actie gedwongen om terug te spelen op Van Beek. Toornstra wordt uiteindelijk buiten beeld door Viergever overgenomen, zij het erg laat.
 
Rosario besluit zijn sprint vol door te zetten richting Van Beek en laat de rechtsback van Feyenoord los. Lozano moet deze nu weer opvangen en gaat die kant op. Ondertussen is Viergever al weer omgedraaid en op de weg terug naar de laatste linie waardoor Toornstra weer vrij komt.

Pereiro heeft nog steeds dezelfde ruimteafstand op Clasie en opnieuw kan de nummer acht van Feyenoord verlengen op Toornstra en direct doorlopen uit de rug van Pereiro. Viergever komt nog wel terug om Toornstra te dekken, maar komt te laat. PSV'er nummer vier is nog niet in beeld, ook niet als de bal al gegeven wordt. Bergwijn staat al een tijdje in een ruimte zonder tegenstander en maakt zich niet nuttig. Het levert uiteindelijk een situatie op van zeven (!) Feyenoorders tegen vier PSV-ers richting het Eindhovense doel. Feyenoord benut het alleen niet en het balletje gaat breed in een te laag tempo en achter de man, waardoor PSV zich weer kan organiseren.

In verdedigend opzicht op de helft van de tegenstander lukte het PSV dus nauwelijks het spel van de Feyenoorders te ontregelen. Na de rust zakte PSV vermoedelijk om die reden veel verder in. Daarnaast bracht Van Bommel Cody Gakpo voor Pereiro. Het leek een logische wissel, gezien het beperkte rendement van Pereiro in het eerste bedrijf. Gakpo bracht meer diepte, snelheid en aanvoer naar de spitspositie.

Ook het inzakken pakte voor PSV wat beter uit. Na de rode kaart zakte Feyenoord wel zo'n tien meter verder terug, maar wist het toch gevaarlijk te blijven door snelle uitvallen. De 0-1 was daar een voorbeeld van. Het fraaie afstandsschot van Jörgensen kon niet gepareerd worden door Jeroen Zoet. Hij liep achteruit en dat maakt het goed en tijdig afzetten een stukje lastiger om de bal uit de hoek weg te duwen. In het laatste kwartier waren de afstanden verdedigend voor de Feyenoorders nog maar moeilijk te belopen. Dit leverde een handvol goede kansen op voor PSV zonder treffer na de eerdere 1-1 van Lozano.

Wat kan Feyenoord meenemen naar de bekertopper van aanstaande woensdag tegen Ajax? Tegen Real Madrid liet Ajax in eigen stadion zien dat het in staat is een stuk beter druk te zetten op een tegenstander dan PSV tegen de nummer 3 van de Eredivisie deed. Lukt het Ajax die intensiteit en organisatie mee te nemen naar De Kuip, dan kan het lastig worden voor de Rotterdammers. De Amsterdammers zullen revanche willen nemen op de gevoelige laatste nederlaag tegen de ploeg van Van Bronckhorst en hoog drukzetten door Ajax lijkt voor de hand te liggen. Maar Feyenoord liet in Eindhoven ook zien veelvuldig de tweede ballen te kunnen winnen op het middenveld, als de ballen door de keeper lang gespeeld worden. Dat zal vast gaan gebeuren als Ajax hoog druk gaat zetten. Mocht het woensdag tot gevechten om de bal gaan op het middenveld, dan zal de steun van Het Legioen een belangrijke factor kunnen zijn voor de thuisploeg.

Bij PSV zal men zich afvragen of hoog drukzetten ook tegen andere tegenstanders verstandig is. Tegen Feyenoord was het onvoldoende en er zijn meer ploegen in de Eredivisie die daarmee raad weten. Het is ook mogelijk dat Van Bommel met de ervaring van deze wedstrijd aan de slag gaat en zijn ploeg gaat verbeteren in de pressie naar voren. 

Ruud Bijnen is als voetbalanalist werkzaam voor Almere City, bezig aan zijn master in coaching aan het Cruijff Institute en kijkt voor VoetbalPrimeur naar de belangrijke wedstrijden.