Lessen van Guardiola: zó gaat Feyenoord doorstoten naar de halve finale

Door Evert van Zoelen

Slavia Praag op z'n Mourinho's
Slavia Praag liet vorige week in de Kuip een duidelijke defensieve structuur zien. De ploeg van trainer Jindrich Trpisovsky zakte terug richting de middenlijn om zo de ruimtes klein te houden. Vervolgens ontstonden er over het hele veld koppeltjes. De spelers van Slavia verdedigden vanuit man-oriëntaties directe tegenstanders af en besloten dat Gernot Trauner de minst gevaarlijke opbouwer is bij Feyenoord, waardoor de Oostenrijker veel de bal had.

Slavia Praag laat Trauner vrij in de opbouw. Marcos Senesi, Marcus Pedersen, Orkun Kokcü en Fredrik Aursnes worden afgedekt. Bron: Veronica

Deze organisatie heeft veel weg van hoe José Mourinho lange tijd zijn ploegen liet verdedigen in topwedstrijden. Eén opbouwer wordt vrijgelaten en op de rest van het veld wordt vanuit man-oriëntaties verdedigt. Davinson Sánchez was bijvoorbeeld steeds de vrije opbouwer in de Europa League-finale van 2017. Daniel Van Buyten kan erover meepraten. In de Champions League-finale van 2010, tussen Bayern München en Internazionale, werd de Belg constant vrijgelaten in de opbouw.

In de Europa League-finale van 2017 wordt Sánchez steeds vrijgelaten. De rest vormt koppeltjes. Bron: FOX Sports.

Het is een manier van verdedigen die het merendeel van de Feyenoord-spelers niet onbekend zal voorkomen, aangezien het ook de manier is waarop Dick Advocaat zijn ploegen geregeld het veld in stuurt.

Oplossing 1: Aursnes zakt uit
Omdat Trpisovsky zijn Slavia op z'n Mourinho's neerzet, kunnen we kijken wat trainers als Pep Guardiola doen om deze tactiek van Mourinho te omzeilen. De eerste zet die Feyenoord kan toepassen: één van de middenvelders uit laten zakken tussen of naast de centrale verdedigers. Guardiola past deze zet veelvuldig toe. Bij FC Barcelona koos hij vaak voor het uitzakken van Sergio Busquets. Enkele jaren later in Manchester was het Fernandinho die uitzakte tegen het United van Mourinho.

Fernandinho laat zich terugzakken en creëert zo een drie-tegen-twee in de eerste lijn. Bron: Sky Sports.

Doordat de tegenstander vanuit man-oriëntaties speelt, zorgt het uitzakken van de middenvelder ervoor dat zijn directe tegenstander met hem meebeweegt. Dit creëert ruimte in het centrum. De tegenstander wordt vanuit een 4-3-3-formatie in een 4-4-2-formatie getrokken. Centraal op het middenveld staan nu dus nog maar twee spelers in plaats van drie, waardoor er meer ruimte ligt om in te dribbelen of in vrij te komen.

Aursnes zakt uit en trekt zijn directe tegenstander mee. Dit opent een grote ruimte in het centrum. Bron: Veronica

Oplossing 2: Trauner laten indribbelen en via de spits de derde man bereiken
Slavia Praag koos er vorige week voor om Trauner vrij te laten in de opbouw. Echter, wanneer de Oostenrijker vooruit gaat dribbelen moet er vanzelf een speler van Slavia zijn directe tegenstander loslaten om druk te zetten. Trauner kan immers zo doorlopen naar het doel als de Tsjechen dat niet doen.

Het wordt zaak voor Feyenoord om op díe momenten de speler die wordt losgelaten te bereiken. De middenvelders van Slavia liepen Trauner vorige week steeds op een manier aan, zodat de passlijn naar een Feyenoord ook afgedekt werd. Een directe pass kan dus vaak niet. De ideale manier om medespelers dan te bereiken is via de spits.

Guardiola heeft het talloze keren benoemd in zijn persconferenties: wanneer de tegenstander met man-oriëntaties speelt, moet je vooral vanaf de spits spelen. Wanneer van achteruit de spits wordt ingespeeld moeten de middenvelders van de tegenstander immers met de bal mee draaien. Hierdoor verliezen ze even het oogcontact met hun directe tegenstander, waarna deze kan vrijkomen.

In de heenwedstrijd lag deze ruimte er geregeld, maar Feyenoord wist er niet van te profiteren.

Trauner dribbelt in en wordt onder druk gezet. Guus Til komt hierdoor vrij. Als Bryan Linssen zich nu aanbiedt, kan de bal via hem naar Til. Linssen kiest er echter voor om diep te gaan. Bron: Veronica

Het hanteren van deze variant kan een reden zijn om voor Cyriel Dessers in de punt van de aanval te kiezen. De Belg heeft meer gevoel voor het combinatiespel dan Linssen, die vooral diepgang heeft. Zo was het ook Dessers die uitzakte in de vrije ruimte in het centrum bij de opbouw naar de 2-2 van afgelopen donderdag.

Dessers zakt in de open ruimte in het middenveld om de bal te ontvangen. Even later maakt Senesi de 2-2. Bron: Veronica

Oplossing 3: zorg voor een overtal op het middenveld
Het is niet voor niets dat Guardiola jarenlang voor een valse spits koos als hij tegen Mourinho moest aantreden. In de wedstrijden tussen Barcelona en Real Madrid zette de hij vaak Lionel Messi in de spits, zodat de Argentijn kon terugzakken in het middenveld. Bij Manchester City herhaalde Guardiola deze truc enkele keren met spelers als Raheem Sterling.

Sterling laat zich zakken vanuit de spits en creëert zo een drie-tegen-twee-situatie op het middenveld. Bron: Sky Sports

Het doel: een overtal op het middenveld creëren. De middenvelders van de tegenstander dekken immers hun directe tegenstander af. Wanneer er een extra tegenstander naar het middenveld beweegt, zijn zij dus niet in staat om deze over te nemen. De verdedigers komen hierdoor voor keuzes te staan: moeten zij meelopen zodat de middenvelders niet in de problemen komen of juist in positie blijven staan? Lopen ze mee dan laten ze grote ruimtes achter. Blijven ze staan, dan ontstaat er een vier-tegen-drie-situatie in het centrum.

Feyenoord beschikt met Linssen en Dessers niet over een typische valse spits. Dit overtal kan echter ook met een buitenspeler gemaakt worden. Slot kan dus wellicht voor Jens Toornstra als rechtsbuiten kiezen. Toornstra beweegt vanuit die positie vaak richting het middenveld om daar een vierkant te maken. Dekt de linksback van Slavia Praag door, dan hebben de Rotterdammers met Marcus Pedersen een rechtsback die direct gebruik kan maken van de ruimte die openkomt.

Al met al zal het interessant worden om te zien wat Slot tegenover de tactiek van Slavia Praag zet. Het is voor Feyenoord en het hele Nederlandse voetbal te hopen dat de Rotterdammers aan het langste eind trekken, want dan komt de eerste Europese finale sinds 2002 wel heel dichtbij.