Brands zwemt tegen de stroming in bij Everton en verliest (peperdure) machtsstrijd
Marcel Brands is na drie jaar vertrokken bij Everton, waar hij verantwoordelijk was voor het technische beleid. Het boterde al langer niet tussen Brands en de clubleiding, die hem uiteindelijk opzij gezet heeft.
In Liverpool zal men met gemengde gevoelens terugkijken op het 'Project Brands', zoals dat in Engeland genoemd werd. Brands heeft in acht jaar PSV goed werk geleverd en daarmee de interesse gewekt van Everton, dat hem voor drie jaar vastlegde. Onder de steenrijke grootaandeelhouder Farhad Moshiri moest Everton de Premier League-top bestormen en daar werden forse budgetten voor vrijgemaakt. Budgetten waar Brands mee aan de slag kon, terwijl er tegelijkertijd rekening gehouden moest worden met de Financial Fair Play-regels. Maar Brands had ook de taak om het gat tussen de jeugdopleiding en het eerste elftal te verkleinen.
Een van de eerste opdrachten van Brands was het aanstellen van een nieuwe manager. Dat werd Marco Silva, die al min of meer klaar stond en overkwam van Watford. Brands maakte schoon schip en nam afscheid van maar liefst negentien spelers, waaronder Davy Klaassen. De supporters waren zeer tevreden met het aantrekken van Richarlison, met wie Brands later zelfs wist te verlengen. Richarlison gaat de boeken in als een van de beste Everton-aankopen ooit. En de door Brands aangetrokken Lucas Digne werd uiteindelijk een van de beste linksbacks van Engeland. Andere succesvolle aankopen waren Ben Godfrey, André Gomes, Bernard, Yerry Mina, Abdoulaye Doucouré én James Rodríguez, die door Everton transfervrij over werd genomen van Real Madrid.
Maar tussen alle transferklappers zaten ook missers. Everton wist te stunten met Juventus-wonderkind Moise Kean, maar zijn komst werd geen succes, zoals ook Jean-Philippe Gbamin, Alex Iwobi (die niet uit de koker van Brands kwam) en Fabian Delph (bij elkaar ruim 90 miljoen euro) weinig potten wisten te breken. In totaal kwam de teller op 120 miljoen euro aan nieuwe spelers te staan, tegenover 80 miljoen aan verkopen. Tegelijkertijd werd de warme aanpak van Brands geprezen. Hij beloofde de moeder van Kean plechtig dat hij voor haar nog jonge zoon (toen 19) zou zorgen, waardoor Brands haar zegen kreeg. Maar sportief deed Kean het dus niet goed bij Everton.
Tijdperk Ancelotti
Everton was het jaar daarvoor achtste geworden en investeerde nog maar eens flink, maar onder Silva presteerde de club slecht en daarom werd de Portugees ontslagen. Brands wist na het vertrek van Silva te stunten met Carlo Ancelotti, van wie ook nog maar de vraag was of hij op voorspraak van Brands of Moshiri kwam. Ancelotti kreeg de boel op de rit en Everton werd na een slecht begin twaalfde. Met Ancelotti als uithangbord werd de jacht op de topclubs heropend.
Hoewel het sportief nog niet zaligmakend was (Brands had al ruim 300 miljoen euro aan nieuwe spelers uitgegeven), kreeg de Brabander het vertrouwen van Everton. Hij tekende een contractverlenging tot 2024 en trad zelfs toe tot het bestuur van de club, een volgende stap in de goede richting.
Na het vertrek van Zinédine Zidane bij Real Madrid meldde de Spaanse club zich bij Everton voor Ancelotti, die net zijn tweede jaar achter de rug had bij Everton. Met tegenzin liet Brands Ancelotti gaan, waardoor hij voor de derde keer een manager aan moest stellen. Over de invulling van die positie waren Brands en eigenaar Moshiri het allesbehalve eens. De Iraniër kwam al snel met Rafael Benítez op de proppen, daar waar Brands juist een voorkeur zou hebben gehad voor Brighton-manager Graham Potter en ook andere namen opperde. Moshiri vond Potter niet ervaren genoeg en koos tegen de zin van Brands in voor Benítez.
Machtsstrijd
Achter de schermen ontpopte zich een machtsstrijd van jewelste bij Everton. Brands raakte volgens bronnen gefrustreerd vanwege veel beslissingen die Moshiri nam, met name over de aanstelling van Benítez. De Spanjaard zette de Nederlander buitenspel door direct met Moshiri zaken te doen als het over transfers ging. Brands stelde Benítez namen van mogelijke aanwinsten voor, maar de belangrijkste beslissingen werden genomen door Moshiri en de manager. En dus niet door Brands, wiens positie ondermijnd werd. Een van de spelers die Brands wilde halen was Denzel Dumfries van PSV, maar dat zag Benítez niet zitten. Zoals Benítez ook andere door Brands geopperde namen van tafel veegde. Het was duidelijk dat de 61-jarige Spanjaard, nog maar net in dienst, plaatsgenomen had in de driver's seat en veel te zeggen had.
Onder Benítez zijn de resultaten slecht. Everton staat na veertien wedstrijden op de zestiende plaats en na de verloren derby tegen Liverpool is voor veel supporters de maat vol. Een paar dagen daarvoor had Moshiri al publiekelijk zijn steun uitgesproken voor Benítez, voor wie hij all-in was gegaan. Daardoor kwamen de schijnwerpers meer op Brands te staan, die na het duel met Liverpool de volle laag kreeg van een supporter. Het fragment ging viraal en zette min of meer het vertrek van Brands in gang.
Een deel van de leiding vindt dat Brands de steun verdiende, anderen zeggen dat hij geen value for money bood en vinden het ontslag logisch. Brands trok in totaal 350 miljoen euro uit voor 26 aankopen, van wie niet allemaal gezegd kan worden dat ze geslaagd zijn, maar die ook niet allemaal op voorspraak van Brands gekomen zijn. Hij is deels verantwoordelijk voor zijn eigen ondergang, maar moest ook dealen met de fouten van voorgangers en die van Moshiri. Hij zwom vaak tegen de stroming in op Goodison Park.
"This decision has taken some time and some consideration and was one of the most difficult I have faced in my career."
— Everton (@Everton) December 5, 2021
A statement from Marcel Brands.
Brands heeft zijn best gedaan om de scouting en jeugdopleiding anders in te richten om Everton in de toekomst meer self-sufficient te maken. Mocht dat in de toekomst zijn vruchten afwerpen, dan is hij daar niet meer bij. De grote vraag is of Everton er nu voorstaat zoals Brands zich dat bij zijn aanstelling in 2018 voorgesteld had. Een andere vraag is of Everton zonder Brands ineens wel gaat draaien. Het vertrek van de technische man levert de club maandagavond tegen Arsenal niet ineens drie punten op.
Het statement van Brands suggereert dat niet alles in harmonie is gegaan. Er moest iemand vertrekken en uiteindelijk is de Nederlander degene die de machtsstrijd verloren heeft.