Oppassen voor plaaggeest: de kansen en gevaren voor Ajax tegen AS Roma
Ajax strijdt donderdag in de Europa League tegen AS Roma om een plek in de halve finale. Waar liggen de kansen en schuilen de gevaren voor de ploeg van coach Erik ten Hag?
Door Evert van Zoelen
Bedreigingen
1. De posities van de aanvallende middenvelders
Waar Roma vorig seizoen nog vanuit een 4-2-3-1-formatie voetbalde, heeft de onder druk liggende trainer Paulo Fonseca dat dit jaar omgegooid. De Romeinen spelen vanuit een 3-4-3-formatie, waarbij de beide buitenspelers aan de binnenkant spelen als verkapte aanvallende middenvelders. Met spelers als Stephan El Shaarawy (die er tegen Ajax niet bij is vanwege een blessure), Pedro en Lorenzo Pellegrini heeft Roma hier ook uitstekende spelers voor.
De posities van de aanvallende middenvelders dwingen de tegenstanders meteen tot moeilijke keuzes. Wie moet hen namelijk oppakken? Als de backs mee naar binnengaan komt er ruimte op de vleugels, de centrale verdedigers moeten de spits afdekken en de middenvelders komen al snel in ondertal te staan.
El Shaaraway maakt zich aanspeelbaar tussen de linies.
2. De voorzetten van Spinazzola
Leonardo Spinazzola was met Italië al eens de plaaggeest van Oranje en kan dat nu ook voor Roma tegen Ajax worden.
In het 3-4-3-systeem is het de taak van de vleugelverdedigers om het veld breed te houden en mee te doen in de aanval. Aan de linkerkant van het veld is Spinazzola de vaste basisspeler, op rechts ontbreekt Rick Karsdorp vanwege een schorsing, waardoor Bruno Peres zal spelen.
Van de vleugelverdedigers is Spinazzola veruit de gevaarlijkste. Vanaf zijn voet kwamen dit seizoen al 34 goede voorzetten. Dat zijn er een stuk meer dan zijn medespelers aan de rechterkant. Karsdorp kwam tot negen goede voorzetten, Bruno Peres tot achttien.
Wanneer Spinazzola de voorzet geeft zijn er meestal vier tot vijf spelers in het strafschopgebied. De spits (vermoedelijk Edin Dzeko) maakt de loopactie richting de eerste paal en de twee aanvallende middenvelders sluiten bij naar randje zestien en de penaltystip. De vleugelverdediger aan de andere kant maakt de loopactie naar de tweede paal en geregeld sluit er ook nog een centrale middenvelder bij, zeker als Pellegrini daar speelt. Spinazzola kiest dan vaak voor ofwel de teruggetrokken voorzet op één van de aanvallende middenvelders, of een hoge voorzet richting de tweede paal waar de bijsluitende vleugelverdediger geregeld over het hoofd gezien wordt.
Spinazzola met een hoge voorzet richting de tweede paal.
Bekijk je de analyse liever? Check dan deze video! De tekst loop verder onder de video.
3. Loopacties achter de verdediging
In Nederland is er vaak commentaar op het gebrek aan diepte bij spelers. Bij Roma hebben ze hier geen last van. Wanneer er een speler in de opbouw tijd en ruimte aan de bal heeft, wordt meteen een loopactie in de ruimte achter de verdediging gemaakt.
Eén speler heeft hier vooral een belangrijke rol in. Centrale verdediger Bryan Cristante was bij Atalanta nog middenvelder, maar is door Fonseca omgevormd tot opbouwende verdediger. Met zijn traptechniek is hij in staat om spelers hoger op het veld te bereiken. Wanneer hij balbezit heeft, gaan de spelers voorin meteen bewegen en volgt er geregeld een bal op maat in de diepte.
Verdediger heeft tijd en ruimte aan de bal, dan volgen er meteen loopacties de diepte in.
Een tweede variant zien we wanneer de vleugelverdediger van Roma in balbezit komt en de back van de tegenpartij doordekt. Op die momenten rent de aanvallende middenvelder meteen het gat in om zich aanspeelbaar te maken in de ruimte achter de uitstappende back.
De back stapt door naar de vleugelverdediger van Roma, dan maakt de aanvallende middenvelder meteen een loopactie de hoek in
Kansen
1. De ruimte achter de centrale middenvelders
Verdedigend neemt de formatie van AS Roma een soort 5-3-2 aan. De rechteraanvallende middenvelder, vaak Pedro, komt naar binnen toe en dekt de passlijn naar de verdedigende middenvelder van de tegenpartij af. De linkeraanvallende middenvelder blijft vaak bij de rechtsback van de tegenpartij hangen. De twee centrale middenvelders gaan vanuit de mandekking spelen.
Vooral dat laatste is interessant. Doordat de twee centrale middenvelders van Roma hun directe tegenstander volgen, kunnen ze uit positie worden getrokken. Vaak leidt dit tot een open ruimte tussen de verdediging van Roma en het middenveld.
In de laatste wedstrijden koos Roma, mede vanwege blessures, voor Pellegrini en Amadou Diawara op die positie. Wanneer dit tegen Ajax weer het geval is, zal Ten Hag Davy Klaassen waarschijnlijk instrueren om in de ruimte achter Pellegrini te gaan spelen. De Italiaan is aanvallender ingesteld dan zijn kompaan naast hem. Sassuolo maakte hier afgelopen weekend goed gebruik van door hun aanvallende middenvelder constant vrij te spelen in die ruimte.
Pellegrini blijft te lang bij zijn directe tegenstander, daardoor kan de aanvallende middenvelder van Sassuolo vrijkomen in de ruimte achter hem.
2. Het uit positie trekken van de laatste lijn
Roma dekt van achteruit door wanneer er een tegenstander vrij komt op het middenveld. De ploeg staat met vijf man achterin en een verdediger kan dus uitstappen zonder dat er meteen grote ruimtes open komen te liggen. Daarnaast zijn de Romeinen niet bang om achterin één-op-één te gaan spelen.
Dit is iets waar Ajax goed gebruik van kan maken. De Amsterdammers zetten de backs hoog neer, waardoor die samen met de buitenspelers en de spits de achterhoede van Roma bezig kunnen houden. Wanneer Ajax dan in de opbouw een vrije speler vindt zijn er verschillende mogelijkheden om de laatste lijn uit elkaar te trekken en zo ruimte te creëren.
Een eerste optie is dat de back van Ajax wat lager gaat staan en zo de vleugelverdediger van Roma uit positie trekt, waarna de buitenspeler van Ajax de loopactie de hoek in kan maken.
De wingback wordt uit positie getrokken, vervolgens wordt de loopactie de hoek in gemaakt
Een tweede optie is dat de back van Ajax de vleugelverdediger met zich meetrekt, waarna de buitenspeler van Ajax richting de zijkant van het veld beweegt. Dit creëert ruimte in het centrum voor een loopactie vanaf het middenveld.
De vleugelverdediger van Roma stapt uit, de buitenspeler trekt de verdediger mee naar de zijkant, waarna een loopactie vanaf het middenveld volgt
Ten derde kan Ajax er ook voor kiezen om de buitenspelers of de spits uit te laten zakken in het middenveld. Dit trekt de centrale verdedigers van Roma mee. Sassuolo wist afgelopen weekend op deze manier meerdere grote kansen te creëren.
De centrale verdedigers van Roma stappen door, wat grote ruimtes achter hen opent
3. De ruimtes achter de vleugelverdedigers in de omschakeling
AS Roma is kwetsbaar in de omschakeling. Doordat beide vleugelverdedigers zo hoog staan en één van de centrale middenvelders geregeld meedoet in de aanval, zijn er grote ruimtes voor Ajax om in de omschakeling in toe te slaan.
In tegenstelling tot veel moderne ploegen, zet Roma niet meteen collectief druk op de bal nadat ze hem verloren zijn. In plaats daarvan proberen ze de diepte bal eruit te halen en met z’n allen weer in te zakken achter de bal.
Omdat de focus op de omschakeling daardoor minder groot is, staat Roma vaak niet goed op het moment dat ze de bal verliezen. Hierdoor kunnen ze niet meteen de diepte eruit halen en kan de tegenstander een vrije speler vinden.
Er ligt ruimte achter de vleugelverdedigers in de omschakeling. Zo ook hier bij de 0-2 van Napoli
Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.