VAR kost PSV titel, Excelsior twee plekken 'te laag', Emmen ontsnapt aan play-offs
Ajax heeft zichzelf woensdagavond officieel gekroond tot landskampioen, ten koste van naaste achtervolger PSV. Maar het had héél anders af kunnen lopen, blijkt uit onderzoek van VoetbalPrimeur: wanneer de VAR dit seizoen niet zijn intrede had gedaan, zou de schaal in Eindhoven zijn beland. Ook de strijd om degradatie zou anders zijn verlopen: Excelsior had zonder VAR geen play-offs hoeven spelen, terwijl FC Emmen zijn veertiende plek juist (mede) te danken heeft aan de interventies vanuit Zeist.
Na de eerste seizoenshelft publiceerden we al een tussenrapport met de Eredivisie-stand zonder VAR. PSV ging met twee punten voorsprong op Ajax de winterstop in, maar het verschil zou zonder videoarbitrage vijf punten bedragen. De Amsterdammers leken in speelronde 2 van VVV-Venlo te verliezen, maar de VAR keurde de 1-0 van Martin Samuelsen af en gaf vlak voor tijd een penalty waaruit Dusan Tadic de enige goal van de wedstrijd maakte.
Direct na de winterstop liep het verschil tussen de titelconcurrenten nóg verder op: PSV gaf een 0-2 voorsprong weg tegen FC Emmen, maar zag ook treffers van Denzel Dumfries en Pablo Rosario afgekeurd worden op aanraden van de VAR. Ook tijdens de onderlinge ontmoeting op zondag 31 maart speelde de VAR een grote rol: Noussair Mazraoui werd naar de kant gestuurd en Tadic benutte een op advies van de VAR gegeven penalty. De kraker in Amsterdam heeft overigens geen directe invloed op de puntenaantallen van Ajax en PSV in dit onderzoek: als we de goal van Tadic wegstrepen, blijft er een 2-1 zege voor Ajax staan.
Kort gezegd: zonder de ingrepen in Venlo en Emmen zou Ajax drie punten minder hebben gehad en PSV twee punten meer, met alle gevolgen van dien, zoals te zien is in onderstaand overzicht.
(De alternatieve Eredivisie-stand. De groene cijfers geven aan dat een club voordeel heeft gehad van de VAR, de rode cijfers dat een club nadeel heeft gehad)
Ter vergelijking: de reguliere Eredivisie-stand.
PSV had overigens niet altijd pech met de VAR. Tijdens de uitwedstrijd tegen Vitesse besloot arbiter Serdar Gözübüyük om, na het bekijken van de beelden, een aanvankelijk gegeven strafschop voor de thuisploeg in te trekken. Dit moment is echter niet meegenomen in dit onderzoek: of die penalty een goal had opgeleverd, kunnen we eenvoudigweg niet weten. Hetzelfde geldt voor de vroege rode kaart die Jerry St. Juste kreeg tijdens Ajax-Feyenoord: was het ook 3-0 geworden als Feyenoord niet 85 minuten met een man minder speelde? We zullen het nooit weten.
Voor de winterstop bleek Willem II de grootste VAR-pechvogel te zijn. Fran Sol tekende tegen VVV-Venlo voor de eerste afgekeurde VAR-goal in de Eredivisie, waardoor de Tricolores een overwinning in de eerste speelronde misliepen. Tijdens de thuiswedstrijd tegen Feyenoord benutten de Rotterdammers een 'VAR-penalty', waardoor Willem II gelijkspeelde in plaats van won. Het scheelde de Tilburgers halverwege de rit drie punten en drie plekken op de ranglijst.
In de tweede seizoenshelft stond de videoarbitrage wel aan de kant van Willem II. De bekerfinalist won verrassend met 2-3 bij Feyenoord, mede doordat de 3-3 van Nicolai Jörgensen werd afgekeurd. Zonder VAR zou Willem II weliswaar het linkerrijtje hebben gehaald, maar 45 punten was ook niet genoeg geweest om de play-offs om Europees voetbal te halen.
Onderin de Eredivisie bleek de technische hulp vanuit Zeist van levensbelang te zijn. Excelsior eindigde als zestiende en moet nog de nacompetitie in. Maar wat als de VAR dit seizoen nog niet was geïntroduceerd? Dan zou de penalty waaruit de 3-3 van FC Utrecht viel, niet zijn gegeven. En dan zou de 1-1 tegen Vitesse niet zijn afgekeurd (eindstand: 3-3 in plaats van 3-2 voor de Arnhemmers). Excelsior was in dat geval op 36 punten geëindigd, genoeg voor handhaving.
FC Emmen kon namelijk één extra punt bijschrijven dankzij de hierboven al gememoreerde wedstrijd tegen PSV. De Eredivisie-debutant had op de laatste speeldag opnieuw geluk met de VAR: de thuiswedstrijd tegen FC Groningen leek in 1-1 te eindigen, ware het niet dat de gelijkmaker van Paul Gladon werd afgekeurd op aanraden van de VAR. Op de alternatieve ranglijst zou FC Emmen dus onder Excelsior én Fortuna Sittard (dat thuis tegen VVV een treffer afgekeurd zag worden en een driepunter misliep) eindigen en onder de streep belanden.
(Hein Nooijens/VoetbalPrimeur)