Hoe een seintje van Ten Hag naar De Jong de toon zette voor Ajax - Juventus
Ajax kreeg woensdagavond in de eerste Champions League-kwartfinale tegen Juventus niet wat het verdiende. Door treffers van Cristiano Ronaldo, vlak voor rust, en David Neres, vlak na rust, werd het 1-1 in de Johan Cruijff Arena. In deze analyse lees je de intenties van beide coaches en het tactische verhaal van de wedstrijd.
Door Koen Bloks
Na de eerste minuten van Ajax - Juventus gaf trainer Erik ten Hag een seintje: Juventus speelde met drie spelers voorin, waardoor het opbouwpatroon met Frenkie de Jong op links - een belangrijk automatisme - in de kast ging. Het markeerde het begin van een tactisch steekspel in de Johan Cruijff Arena.
Wanneer Ajax op de aanvallende helft kwam, schoven de bezoekers uit Turijn in een vlakke 4-4-2/4-4-1-1. Blaise Matuidi en Federico Bernardeschi bezetten de flanken, terwijl Mario Mandzukic en (vooral) Ronaldo werden ontlast van verdedigende arbeid. In de omschakeling wilde Juve-trainer Massimiliano Allegri Ajax pijn doen door met de buitenste middenvelders en backs met veel diepte te spelen. Ook focuste Juventus zich op bezetting voor het doel om via een voorzet gevaarlijk te worden.
Juventus zet druk met een platte 4-3-3. In situaties lager op het veld kwamen de Italianen in een compacte 4-4-2 te staan. De backs van Ajax gaven breedte (en ruimte weg), waarop Juventus in de omschakeling met de buitenste middenvelders en backs snel wilde anticiperen in die zones.
Het leverde een wedstrijdbeeld op waarin Ajax het overwicht aan de bal had. Toch was het opletten bij de omschakeling, die Ajax onder controle had, en wanneer de ploeg van Ten Hag in verdedigende situaties kwam. Ajax verdedigt al het hele seizoen in grote ruimtes en mangericht. Spelers moeten daarom snel kunnen schakelen tussen aanvallen en verdedigen.
Doordat de backs hoog en breed staan in de aanval, komen de Lasse Schöne en De Jong vaak in duels waarin ze moeten corrigeren. Beide spelers, evenals invaller Jurgen Ekkelenkamp, liepen daardoor tegen een gele kaart aan. Gepolijst is het verdedigen van Ajax niet. Maar tegen teams die niet de bal willen hebben, komen de Ajacieden minder in ongeorganiseerde verdedigende situaties.
Ajax verdedigt veel minder compact dan Juventus. Ook doen ze dat door de man te volgen in plaats van in de zone te staan. Daardoor komen bijna alle Ajax-spelers op posities te spelen waar ze minder goed functioneren. Een team dat gefocust is op balbezit maakt hier makkelijker gebruik van dan Real Madrid en Juventus.
Dan de goal in de 45ste minuut: Rodrigo Bentancur draaide na een ingooi weg bij De Jong, waarna de middenvelder van Ajax flink wat meters moest overbruggen om Juventus onder druk te houden. Bentancur wist daarna simpel Ronaldo te bereiken, die João Cancelo op rechts aan het werk zette. De Portugese rechtsback anticipeerde simpelweg beter op de situatie dan Neres. Daley Blind verliet daarna zijn rol als mandekker van Ronaldo om de opgekomen rechtsback onder druk te zetten.
Het Ajax-middenveld - volgens de principes van Ten Hag - moet de gaten in de verdediging opvullen. Met de kopkracht van zowel Mandzukic als doelpuntenmaker Ronaldo, had ook Joël Veltman het gat centraal op kunnen vullen, maar dat leek niet te zijn afgesproken. Het doelpunt vlak voor rust was daarom vooral te wijten aan het omschakelgedrag van diverse Ajacieden, waaronder Neres en Schöne. Maar ook Blind en Nicolás Tagliafico gingen niet vrijuit: de looplijn van Blind was te horizontaal georiënteerd zonder dat hij kans had om daadwerkelijk druk op de bal te krijgen. Omdat Tagliafico de binnenkant niet afschermde, kon Bentancur de ruimte induiken.
Cancelo wordt op rechts aan het werk gezet nadat hij goed anticipeert op het veroveren van de bal. Blind stapt uit om alsnog druk op de bal te geven. Het gat dat de centrale verdediger creëert wordt niet gevuld door Schöne of Veltman.
Na rust ging Ajax flitsend van start. Voorafgaand aan de gelijkmaker van Neres kwamen alle middenvelders van Ajax in de bal, omdat ze zagen dat Juventus hoog druk zette. De middenvelders van Juventus volgden. Hierdoor kon Blind gemakkelijker de bal bij de aanvallers van Ajax krijgen. Rechtsback Cancelo verslikte zich in de aanname, Neres anticipeerde ditmaal sterk en de verdedigende organisatie van Juve kon de aanvaller van Ajax het scoren niet beletten: 1-1.
In deze verdedigende situaties speelden de Italianen erg smal. In de eerste helft lokten de Ajacieden de bezoekers slim naar de bal aan de rechterflank, met als doel om spelers naar de bal te lokken en dan diep te spelen. Ajax combineerde lang door om in goede schotposities te komen. Ook leverde het bijna treffers van Donny van de Beek en Tagliafico op. In de tweede helft was bijna hetzelfde patroon zichtbaar: daarin speelde Ajax vooral van links naar rechts. Daar kwamen ook grote kansen voor onder meer Ekkelenkamp en Veltman uit voort. Hakim Ziyech kwam minder in zones om voor zijn ploeg gevaarlijk te worden.
Blind schakelt de pressie van Juventus uit met een lange bal. Eenmaal ver op de aanvallende helft probeert Ajax Juventus pijn te doen door van de ene naar de andere kant te combineren. Hiervoor is veel voetballend vermogen en beweging vereist.
Ajax heeft met veel durf, geduld en risico grote delen van de wedstrijd gedomineerd. Dat moest ook wel: de Amsterdammers zijn enorm kwetsbaar in verdedigende situaties, maar levensgevaarlijk wanneer ze grip op de wedstrijd hebben via balbezit. En dat is precies hoe ze deze wedstrijd gecontroleerd hebben.
De @LaptoptrainerNL kijkt voor VoetbalPrimeur naar de belangrijkste wedstrijden in binnen- en buitenland en probeert op een begrijpelijke wijze de theoretische kant van het voetbal te belichten.