PSV en Ajax in statistieken: welke speler gaat de topper beslissen?

Expected Goals: wat was dat ook alweer?
Allereerst kijken we naar de Expected Goals. Dat wil zeggen dat iedere speler een Expected Goal-cijfer (XG) heeft op basis van de kansen die hij kreeg. Een voorbeeld: er is statistisch bewezen dat tachtig procent van de strafschoppen raak gaat en dus krijgt een speler die een penalty neemt 0.8 XG bijgeteld. Een grote kans levert dus meer XG op en een schot van afstand veel minder.

Aan die statistiek is af te lezen hoe vaak een speler op basis van de kansen die hij kreeg had kunnen of moeten scoren. Als je de XG's van alle kansen die een club kreeg bij elkaar optelt, kom je op een XG-aantal aan doelpunten voor een club uit. Je kan ook de XG's van alle tegenstanders die een club heeft gehad bij elkaar optellen en dan komt er een XG-aantal aan tegengoals uit.

Die cijfers kunnen dan weer gecombineerd worden tot Expected Points op de ranglijst. Als je namelijk per wedstrijd kijkt naar de XG voor en de XG tegen, kun je namelijk een voorspelling doen over de uitslag van die wedstrijd. Als je XG hoger was dan die van de tegenstander, had je moeten winnen. De XG-ranglijst ziet er dan ook anders uit dan de reële stand.

De stand op basis van Expected Goals
Na negentien wedstrijden is PSV namelijk de trotse koploper van de Eredivisie, maar als de afgelopen negentien speelrondes in de computersimulatie waren gegooid, was dat niet zo geweest. De Eindhovenaren hebben namelijk een Expected Points-saldo van 40,3 en dat komt beduidend lager uit dan de 46 punten die het elftal van trainer Roger Schmidt 'in het echt' verzameld heeft.

Ajax daarentegen had volgens de statistieken nu op een puntenaantal van 47.4 moeten staan, liefst zeven (!) punten los van PSV. De Amsterdammers hebben nu 45 punten en doen het ten opzichte van hun verwachte cijfers dus nog niet eens zo heel slecht. Ze bezetten de tweede plaats vooral omdat PSV het goed doet ten opzichte van wat van de Eindhovenaren verwacht mag worden.

Defensief gezien: onderscheppingen en doorziene passes
De achterhoede van PSV functioneert uitstekend. Dat is niet alleen een constatering, maar ook een gegeven dat uit statistieken valt op te maken. Olivier Boscagli staat namelijk in de top-drie van spelers met de meeste succesvolle balonderscheppingen per wedstrijd. De Fransman krijgt dat per wedstrijd gemiddeld 2,5 keer voor elkaar. Ibrahim Sangaré is met 2,4 keer per wedstrijd de nummer vier in die lijst, maar de Ivoriaan is op de Afrika Cup en zal dus node gemist worden.

Ajax staat met geen enkele speler in de top-tien van balafpakkers. Sterker nog: Edson Álvarez is met 1.8 keer per wedstrijd pas de nummer dertig van de Eredivisie als het gaat om het veroveren van ballen. Dat maken de Amsterdammers goed in de categorie 'passes doorzien', waar Noussair Mazraoui uitstekend scoort. De rechtsback verijdelt per wedstrijd gemiddeld 1.3 keer een pass van een tegenstander en staat daarmee vijfde. De eerste PSV'er op die lijst is weer Sangaré, op plek 23.

Aanvallend gezien: schieten, dribbelen en kopduels winnen
PSV en Ajax zijn allebei graag in de aanval en dat is ook terug te zien in de cijfers. Zo onderneemt Sébastien Haller veruit de meeste pogingen om een doelpunt te maken per wedstrijd: de Ivoriaanse spits schiet 3,6 keer per wedstrijd richting het vijandelijke doel. Haller is echter op de Afrika Cup en dan komt Cody Gakpo, de nummer drie van de Eredivisie, in beeld. Hij schiet gemiddeld 3,4 keer per wedstrijd. Ook Antony staat met 2.9 pogingen per duel nog in de top-tien.

Ook de categorie 'geslaagde dribbels' bevat een aantal spelers die zondag in de Topper actief zullen zijn. Gakpo is namelijk niet alleen een schutter, maar ook een speler die goed kan dribbelen. Hij is met 2.6 geslaagde dribbels per wedstrijd de nummer twee van Nederland. Ryan Gravenberch is op de vijfde plaats van dat lijstje terug te vinden, met 2.4 gelukte dribbels. Verrassend genoeg staat de afwezige Sangaré wederom in de top-tien: 2.1 keer per duel lukt het hem om goed te dribbelen.

Slecht nieuws voor de Eindhovenaren is wel dat de kopspecialisten voornamelijk voor de regerend landskampioen spelen. Er staat namelijk geen enkele PSV'er in de top-tien met spelers die per wedstrijd de meeste kopduels winnen, terwijl er twee Ajacieden terug zijn te vinden. Edson Álvarez (zesde) en Lisandro Martínez (zevende) zijn beiden met gemiddeld 3,7 gewonnen kopduels per wedstrijd ijzersterk in de lucht. André Ramalho is de beste kopper van PSV, maar die is er niet bij…

De passing: geslaagde passes en 'key passes' om het open te breken
Het 'passingspelletje' van Ajax uit zich in het lijstje met succesvolste passers van de Eredivisie. Bij de eerste tien spelers zijn namelijk drie Ajacieden terug te vinden en die staan allemaal in de top-zes. Jurriën Timber is met een passpercentage van bijna 92 procent de beste passer van de Eredivisie en ook Perr Schuurs en Lisandro Martínez doen het uitstekend. PSV levert daar twee spelers: Erick Gutiérrez en Mario Götze zijn respectievelijk de nummer zeven en negen op de pass-ranglijst.

Wat heb je echter aan balbezit en veel passes als je er weinig mee creëert? Dat is waarschijnlijk precies wat Dusan Tadic een aantal keer per wedstrijd denkt, want hij verstuurt maar liefst 4.1 'key passes' per wedstrijd. Dat zijn passes waar een gevaarlijke aanval of een doelpunt uit ontstaat. Het is niet gek dat de Serviër leidt in dat klassement, want hij leverde ook al dertien assists af. Gakpo staat wel in de buurt: met 2.8 key passes per duel en 10 assists is hij de gevaarlijke man van PSV.

Conclusies: wat hebben PSV en Ajax nodig om te winnen?
De Eindhovenaren doen er volgens de statistieken verstandig aan om de Ajax-defensie open te breken door middel van persoonlijke acties. De verdedigers van Erik ten Hag hebben moeite met het onderscheppen van ballen als ze in bezit zijn van de tegenstander, terwijl het doorzien van passes juist wél goed gaat. Zaak dus voor PSV om Cody Gakpo zo vaak mogelijk aan de bal te krijgen, aangezien hij een uitstekende dribbelaar blijkt.

Ajax kan daar het bekende positie- en passingspel tegenover zetten. PSV leest namelijk moeilijker dan Ajax waar een pass zal komen, omdat ze niet vaak een losse bal onderscheppen. Met Sangaré is hun beste 'aanvalsbreker' ook nog eens afwezig. Daarnaast hebben de Amsterdammers nog een wapen: hun kopkracht. Met twee specialisten in de gelederen, tegenover nul goede PSV-koppers, kan op dat vlak ook het verschil gemaakt worden.

Alles lijkt in ieder geval af te hangen van de vorm van twee spelers. Cody Gakpo is veruit de belangrijkste speler aan PSV-zijde nu Sangaré afwezig is en zal met zijn schoten, dribbels én 'key passes' voor al het Eindhovense gevaar moeten zorgen. Ajax zet daar Dusan Tadic tegenover, die het geven van sleutelpasses en goede voorzetten tot kunst verheven heeft. De speler die het best in de wedstrijd zit, zal de topper in het Philips Stadion gaan beslissen.