Tussenrapport Eredivisie: oktoberprijs symbool voor vliegende start promovendi

De transferzomer: Twente en Utrecht productief, Alkmaarse leegloop
Zesde en tiende werden ze vorig seizoen: dat moet toch beter kunnen, dachten FC Utrecht en FC Twente. Een opvallende transferzomer volgde, waarin beide clubs hun selectie van een kwaliteitsimpuls voorzagen met gerichte aankopen. FC Utrecht cashte voor Gyrano Kerk, trok de portemonnee voor Anastasios Douvikas en haalde ook Mike van der Hoorn en Quinten Timber. FC Twente ruilde Joël Drommel in voor Lars Unnerstall en haalde een heel elftal aan voornamelijk transfervrije nieuwelingen, met Robin Pröpper, Michel Vlap, Michal Sadílek en Ricky van Wolfswinkel als meest opvallende namen.

Ook in Gelderland gebeurde het nodige. Riechedly Bazoer en Oussama Tannane bleven verrassenderwijs binnenboord bij Vitesse, Remko Pasveer en Armando Broja vertrokken wel en werden vervangen door Markus Schubert en de relatief prijzige Nikolai Baden Frederiksen. Buurman NEC promoveerde onverwacht naar de Eredivisie en stuntte door Lasse Schöne na negen jaar terug naar Nijmegen te halen. Ook FC Groningen heeft niet stilgezeten: De Trots van het Noorden cashte voor onder meer Gabriel Gudmundsson en Azor Matusiwa en investeerde in spelers als Laros Duarte, Marin Sverko, Yahya Kalley, Daleho Irandust en Cyril Ngonge.

AZ harkte bijna vijftig miljoen euro (!) binnen, maar raakte wel het halve ingespeelde basisteam van de vorige seizoenen kwijt. Marco Bizot, Jonas Svensson, Teun Koopmeiners, Calvin Stengs en Myron Boadu zijn hun geluk allemaal buiten Nederland gaan beproeven. Willem II-spits Vangelis Pavlidis kostte 2,5 miljoen euro en ook voor doelman Peter Vindahl Jensen, Aslak Fonn Witry en Sam Beukema werden transfersommen betaald.

Hoogtepunten: complimenten voor promovendi en FC Utrecht
Het is al vaak gezegd, maar het is ook gewoon een feit: SC Cambuur, Go Ahead Eagles en NEC zijn meer dan waardige vervangers voor degradanten ADO Den Haag, VVV-Venlo en FC Emmen gebleken. Het enthousiasme van Cambuur-trainer Henk de Jong en spelers als Alex Bangura, Mees Hoedemakers, Jamie Jacobs en Issa Kallon werkt aanstekelijk: hopelijk hebben zij ook geleerd van die ene uitglijder bij Ajax. De jonge honden van NEC – met Ali Akman als grootste blikvanger – vormen een gouden combinatie met oude rotten Schöne en Édgar Barreto, met een keurige zevende plek tot gevolg.

Go Ahead Eagles won tegen Fortuna Sittard (4-3) de leukste wedstrijd van de eerste twaalf speelrondes, maar onderscheidde zich vooral tegen de topclubs. Sturm und Drang tegen PSV en betonvoetbal tegen Ajax, Go Ahead kon het allebei opbrengen. De topclubs krijgen het dus niet altijd cadeau tegen de 'kleintjes', een belangrijk signaal voor het aanzien van en de spanning in de Eredivisie. Daarom verdient FC Utrecht uiteraard ook de credits voor zijn wedstrijden tegen Feyenoord en Ajax: beide topclubs hadden net een Europese midweek achter de rug, toen ze een tot de tanden bewapend FC Utrecht troffen. En dus zijn René Hake en zijn mannen nu the best of the rest van Nederland.

Dieptepunten: supportersincidenten
Niemand is er blij mee dat we voorlopig weer naar lege stadions moeten kijken, maar tijdens de Eredivisie-wedstrijden mét publiek ging ook niet alles goed. In de openingswedstrijd tussen Go Ahead en sc Heerenveen werd de toon gezet: de spelers van de bezoekers werden op bierdouches getrakteerd en Kowet sprak via de clubkanalen van 'ronduit asociaal en respectloos gedrag'. De meegereisde FC Utrecht-aanhang liet zich onlangs niet van zijn beste kant zien in de wedstrijd tegen Vitesse. De nasleep van de Gelderse derby tussen NEC en Vitesse is zelfs een zwarte bladzijde in de Eredivisie-geschiedenis. Het blijven uiteraard incidenten, veroorzaakt door een minderheid van alle stadionbezoekers, maar we hebben toch al veel te veel van dit soort momenten gezien.

Uitblinkers: beste speler van oktober en Feyenoord-target
De uitstekende seizoensstart van Go Ahead Eagles heeft al geresulteerd in een tastbare prijs: Luuk Brouwers was vooral in oktober op dreef en werd verkozen tot beste Eredivisie-speler van de maand. Ook zijn Baskische ploeggenoot Iñigo Córdoba blijkt een aanwinst voor Go Ahead en de Nederlandse voetbalvolgers. Een andere parel uit het rechterrijtje, om Studio Voetbal te citeren: Mats Seuntjens. Feyenoord probeerde hem vlak voor de transferdeadline al binnen te halen en dat was helemaal niet zo'n gekke gedachte, als je de Bredanaar iedere week aan het werk ziet.

AZ presteert tot dusver onder de maat (waarover later meer), maar Dani de Wit en Jesper Karlsson zijn wel aan een sterk seizoen bezig. FC Groningen heeft de slag ook gemist, maar Cyril Ngonge onttrekt zich nog enigszins aan de malaise: met zes doelpunten heeft hij meer dan de helft van de totale Groningse productie verzorgd. Even verderop in het noorden bewijst Joey Veerman vrijwel wekelijks dat hij toe is aan een stapje hogerop, mits sc Heerenveen binnenkort wel mee wil werken aan een transfer.

En als we nog een kijkje in het linkerrijtje nemen, kunnen we uiteraard niet om FC Utrecht heen: het sterke middenveld met Timber, Adam Maher en Bart Ramselaar en het doorgaans degelijke fundament met Maarten Paes en Django Warmerdam maken van de Domstedelingen een serieuze kandidaat voor Europees voetbal. Dat geldt ook voor Vitesse, dat ondanks een wisselvallige start, een slopend Europees programma én de fratsen van keeper Schubert toch weer vijfde staat. Bazoer heeft de draad weer opgepakt, nadat hij afgelopen zomer een transfer misliep. Ook Danilho Doekhi, Maximilian Wittek en Loïs Openda behoren tot de Arnhemse blikvangers.

Tegenvallers: degradatiestress in Zwolle, vijf AZ-tandjes minder, Tannane doet zichzelf tekort
Tijdens de interlandperiode is de eerste trainer gesneuveld en het slechte nieuws kwam niet geheel verrassend uit Zwolle. Art Langeler wekte geen moment de indruk dat hij het dramatisch gestarte PEC nog aan de praat kon krijgen. De nummer laatst kampt met een schrijnend gebrek aan scorend vermogen en dreigt na tien jaar weer naar de Keuken Kampioen Divisie af te zakken. Ook Sparta moet uitkijken. Trainer annex assistent-bondscoach Henk Fraser luidde – na het vertrek van onder meer Abdou Harroui en de broers Duarte – voor 1 september al de noodklok en heeft voorlopig gelijk gekregen. En wat te denken van FC Groningen, dat na twee sterke seizoenen opeens degradatievoetbal speelt? Ook de positie van Danny Buijs lijkt niet onaantastbaar.

AZ heeft al helemaal een pas op de plaats moeten maken: van serieuze titelkandidaat naar de nummer elf van Nederland. Het voetbal is helemaal niet zo slecht, maar het verschil met de vorige seizoenen is groot. Vindahl, Yukinari Sugawara, Jordy Clasie, Albert Gudmundsson en Pavlidis op de plekken van Bizot, Svensson, Koopmeiners, Stengs en Boadu: geen slechte vervangers, wel vijf tandjes minde na de vorige seizoenen. Het gerenoveerde FC Twente gaat zoals verwacht een gooi doen naar Europees voetbal, maar is nog wel wisselvallig. Waar Unnerstall, Pröpper en Sadílek het prima doen, mag er meer verwacht worden van Vlap en Van Wolfswinkel.

En dan is er nog de kwestie-Tannane. Vorig seizoen was het bij Vitesse vrijwel elke week genieten van de spelmaker, die nu echter totaal uit beeld is verdwenen. Of zijn disciplinaire schorsing nu zijn eigen schuld is of die van trainer Thomas Letsch, feit is dat Tannane zichzelf tekortdoet door elke keer weer in dit soort situaties te belanden. Met zijn talent had hij al veel verder kunnen zijn.

Prognose
Hoewel alles nog aardig dicht bij elkaar staat, zijn de verhoudingen in de Eredivisie alvast duidelijk. Ajax, PSV en Feyenoord maken toch weer de dienst uit, FC Utrecht en Vitesse kunnen – als het verloop van de KNVB Beker meezit – om een direct Europees ticket vechten. Als FC Twente wat constanter wordt, moet het ook in staat zijn om zich in die strijd te mengen. AZ komt na een paar vette jaren ruim tekort voor de titel, maar gaat zich ook nog wel omhoog werken.

Voor een groot aantal teams, onder wie de drie promovendi, kan het alle kanten op: met een beetje geluk play-offs om Europees voetbal, met een beetje pech onderin de middenmoot. Heracles Almelo en FC Groningen hebben het moeilijk, maar moeten in staat zijn om ruim op tijd afstand te nemen van de streep. En dan blijven er vier degradatiekandidaten over: RKC Waalwijk, Sparta, Fortuna Sittard en PEC Zwolle. PEC hoopt op het Dick Schreuder-effect, in de wetenschap dat het nu al vijf voor twaalf is. Vier punten en zeven goals na twaalf wedstrijden: als het zo doorgaat, worden het elf punten en net geen twintig goals aan het einde van de rit, dat zou hoe dan ook niet genoeg zijn.

(Hein Nooijens/VoetbalPrimeur)